Aanvankelijk zou de Regeling beheer verpakkingen op 1 januari 2016 in werking treden. Kern van de Regeling is een verbod op het gratis verstrekken van plastic draagtassen. Vorige week werd echter bekend dat de inwerkingtreding wordt uitgesteld. Bedrijven wordt dan ook afgeraden om al onomkeerbare maatregelen te nemen. Desalniettemin kan het geen kwaad om de Regeling alvast onder de loep te nemen en te bekijken wat de mogelijke gevolgen zijn, in het bijzonder voor webwinkels.
De Regeling
Jaarlijks komen er meer dan 8 miljard plastic tasjes in de natuur terecht. Ruim 7 miljard van deze tasjes waren bestemd voor eenmalig gebruik. Dit is slecht voor de gezondheid van mensen en voor het milieu. Daarom is er in april 2015 een Europese richtlijn aangenomen die de lidstaten verplicht om maatregelen te nemen om het verbruik van plastic tassen tegen te gaan. In Nederland wordt de richtlijn geïmplementeerd door middel van de ‘Regeling beheer verpakkingen’.
De hoofdbepaling van de Regeling (art. 2 lid 1) bevat een verbod op het gratis verstrekken van plastic draagtassen op de plaats van verkoop van goederen of producten:
“Als ongevulde verpakkingen die door een producent of importeur niet om niet [= niet gratis] aan een eindgebruiker mogen worden verstrekt (…) worden aangewezen: plastic draagtas, ziet zijnde (…)”
Het verbod heeft dus betrekking op ‘een plaats van verkoop van goederen of producten’ en is gericht op de producent, importeur en distributeur. Dit heeft tot gevolg dat het verbod de gehele detailhandel treft, zoals levensmiddelenzaken, modezaken, doe-het-zelf-zaken, en ook webwinkels.
De wet noemt twee uitzonderingen waarop het verbod niet van toepassing is en dus gratis verstrekt mogen blijven worden:
- Zeer dunne plastic draagtassen: Het gaat daarbij om plastic tasjes met een wanddikte van minder dan 15 micron die in verband met hygiëne (bijvoorbeeld voor het dragen van onverpakt fruit/groente/vlees/vis) of in verband met voedselverspilling (bijvoorbeeld de tasjes in de supermarkt om losse stuks groente/fruit te dragen) gewenst zijn.
- Manipulatieaantonende tassen: Hiermee worden de (verzegelde) plastic tassen bedoeld die luchthavens en luchtvaartmaatschappijen verstrekken voor het verpakken van na douanecontrole gekochte vloeistoffen.
Verder ziet het verbod alleen op ‘plastic draagtassen’. Dit betekent dat plastic verpakkingen die niet geschikt zijn om meerdere producten mee te ‘dragen of vervoeren’ (zoals een plastic kledinghoes) ook niet onder het verbod vallen.
Omdat veel (web)winkels tegenwoordig gratis tassen verstrekken zal de Regeling gevolgen hebben voor veel ondernemingen. Het verbod zal moeten leiden tot een verandering van het gedrag van zowel de winkelier als de consument. De winkelier zal klanten er vooraf op moeten wijzen dat zij moeten betalen voor een plastic tas. De consument zal zich moeten aanwennen om een tas van huis mee te nemen.
Praktische mogelijkheden
Het gratis verstrekken van tassen van een ander materiaal
Het verbod ziet alleen op het gratis verstrekken van ‘plastic’ tassen. Draagtassen die niet of slechts voor een klein deel van plastic zijn (papieren/jute/linnen tas, eventueel met plastic koord/hengsel), vallen niet onder het verbod en mogen wel gratis verstrekt worden.
Het verkopen van plastic draagtassen in fysieke winkels
Verder ziet het verbod alleen op het ‘gratis’ verstrekken van plastic tassen. Het verkopen van plastic draagtassen is dus gewoon toegestaan. Winkeliers mogen zelf de hoogte van het verkoopbedrag daarvan vaststellen (bijv. 25 cent, zoals bij supermarkten). Hierover zal de winkelier ook Btw moeten heffen, Btw-heffing geldt immers voor alle producten die worden verkocht. Ook kan een systeem van statiegeld op plastic tassen worden ingevoerd. De prijs van de tassen zal in ieder geval apart op de factuur/bon vermeld moeten worden. Het is namelijk geen onderdeel van het (hoofd)product, maar een apart product.
Het verkopen van plastic draagtassen via webwinkels
Webwinkels zijn verplicht om duidelijk de totale prijs en bijkomende kosten van een product weer te geven, inclusief eventuele toeslagen. De prijs van een plastic tas zal dus duidelijk vermeld moeten worden. Omdat de plastic tas geen onderdeel is van het product, moet de consument kunnen aangeven dat hij hiervan gebruik wenst te maken. Dit kan bijvoorbeeld door een check-box in het bestelproces (die niet vooraf aangevinkt mag zijn).
Het verbod heeft ook gevolgen voor het herroepingsrecht. Indien de consument gebruik maakt van zijn herroepingsrecht, dan dient de webwinkel het volledige aankoopbedrag, inclusief eventuele verzendkosten (ook administratie- en overige in rekening gebrachte kosten) terug te betalen. De Regeling gaat niet in op de gevolgen voor webwinkels. Hierdoor zijn er wat onduidelijkheden:
- Plastic tas als apart product: Ziet men de plastic tas als apart product, dan zal de consument (als hij die kosten van de tas ook terug wil) moeten aangeven dat hij ook de aankoop van de tas herroept. Wanneer de consument dit niet doet, dan zou de webwinkel in theorie onder de plicht tot vergoeding van de verzendkosten uit kunnen komen. Als een bestelling namelijk bestaat uit meerdere producten en worden niet alle producten terug gestuurd, dan vervalt de plicht om de verzendkosten terug te betalen.
- Plastic tas als (onderdeel van de) verzendkosten: Ziet men de tas als (onderdeel van de) verzendkosten, dan dient de webwinkel in geval van herroeping deze kosten ook terug te betalen. Dit laatste heeft dan wel tot gevolg dat verzenden/retourneren dan eigenlijk niet meer gratis is.
De Regeling zou op 1 januari 2016 in werking treden. Maar vorige week werd bekend gemaakt dat dit wordt uitgesteld. Reden hiervoor is om de detailhandel wat extra tijd te geven om de punten op de i te zetten en om de communicatie(campagne) richting de consument op gang te zetten. Dat het verbod er gaat komen is echter zo goed als zeker. Wordt vervolgt.
