Denkt u zich eens het volgende in. U bent eigenaar van een modebedrijf en hebt een merk ingeschreven in de merkenregisters. Een van uw klanten stapt met zijn avatar in een digitale wereld en maakt kleding, met uw merk erop. Hij kleedt zijn avatar hiermee en verkoopt de rest van de merkkleding als non-fungible token op een online markt aan andere mensen, vertegenwoordigd door hun avatars. Deze situatie in een nieuw digitaal universum roept veel nieuwe juridische vragen op, waaronder de vraag of het digitaal namaken en verkopen van bijvoorbeeld merkkleding gekwalificeerd kan worden als inbreuk op het merkenrecht van de eigenaar in de echte wereld.
Metaverse
De Metaverse is een concept waarbij mensen vertegenwoordigd door een avatar op een online platform (dat gebruikmaakt van Web3-technologie) in een nieuw driedimensionaal universum kunnen interacteren. De informatie uit de Metaverse wordt in beginsel geprojecteerd op Virtual Reality (VR)-brilglazen. In de Metaverse kan ook gebruik worden gemaakt van andere technologieën, zoals Augmented Reality (AR), Artificial Intelligence (AI) en de blockchaintechnologie, door de implementatie van cryptocurrencies en NFT’s. De manier van interacteren in de Metaverse kan wezenlijk verschillen van de echte wereld, aangezien in de Metaverse geen natuurwetten gelden. Hierdoor zijn de mogelijkheden eindeloos. De vraag in deze blog is of de wetten over het merkenrecht in de Metaverse wel van toepassing zijn.
Inbreuk op het merkenrecht
In de echte wereld worden merken in de Benelux beschermd door de inschrijving hiervan in het merkenregister. Het merk wordt gekoppeld aan een klasse die aangeeft om welke productgroep het gaat. Kleding, zoals uit het voorbeeld, kan worden ingeschreven in klasse 25: ‘kledingstukken, schoeisel, hoofddeksels’. Pas na het doorlopen van het gehele inschrijvingsproces is het merk van de merkhouder in beginsel beschermd tegen het gebruik ervan door derden. Toch kan het voorkomen dat derden hetzelfde of een overeenstemmend merk zonder toestemming gaan gebruiken. In het geval een derde inbreuk maakt op het merkenrecht, kan de merkhouder de derde aansprakelijk houden voor schade uit onrechtmatige daad.
Inbreuk merkenrecht in de Metaverse
Een belangrijke vraag voor deze blog is of er van een merkinbreuk gesproken kan worden, indien een ingeschreven merk door een derde zonder toestemming wordt gebruikt in de Metaverse. Merkkleding in de Metaverse kan weliswaar een digitale nabootsing van de werkelijkheid zijn, maar behoort niet tot dezelfde klasse voor inschrijving. Merkkleding in de Metaverse is immers geen kleding, maar software. Om huidige merkhouders meer rechtsbescherming te bieden in de digitale wereld, heeft de European Union Intellectuel Property Office (EUIPO) de eerste conceptrichtlijnen gepresenteerd voor bescherming van non-fungible tokens en digitale bestanden in de Metaverse. In de komende (12e) editie van de Nice-classificatie zal aan klasse 9 worden toegevoegd: ‘downloadbare digitale bestanden, geauthentiseerd door non-fungible tokens’. Op 1 januari 2023 treedt deze richtlijn definitief in werking. Deze nieuwe toevoeging opent een deur voor merkhouders om hun merken (ook) in te schrijven voor het nieuwe digitale universum. Dit moet de merkhouder rechtsbescherming gaan bieden tegen derden die zonder toestemming digitale merkgoederen namaken en verkopen als non-fungible tokens. Hoe ver deze bescherming reikt is voor nu nog onduidelijk, vanwege de complexiteit en veelzijdige kanten van de non-fungible tokens. Mijn verwachting is dat de EUIPO de uitleg van non-fungible tokens nog zal afbakenen. Voor nu kan de uitbereiding van klasse 9 worden beschouwd als een eerste stap in de goede richting, waardoor merkhouders zich kunnen voorbereiden op wat de toekomst mogelijk brengt.
Vijf tips om uw merk toekomstbestendig te maken
- Laat uw merk registreren voor relevante én te verwachten (toekomstige) waren- en/of dienstenklassen. Vergeet niet om uw merk per 1 januari 2023 ook in te laten schrijven voor downloadbare digitale bestanden. Hiermee verstevigt u uw merkenrechtelijke positie in de Metaverse.
- Als merkhouder kunt u naast het juridisch optreden tegen merkinbreuk ook een partnership sluiten met een inbreukmaker. Dat kunt u doen door een samenwerkingscontract of licentiecontract te sluiten. Door een merklicentie af te geven, geeft u als merkhouder (vaak tegen betaling) aan een derde toestemming om van het merk gebruik te maken.
- De intellectuele eigendomsrechten van de merkhouder en de maker van softwarebouwer kunnen samensmelten bij het maken van bijvoorbeeld digitale kleding. Het is dan van belang om in een samenwerkingscontract of licentiecontract af te spreken aan wie de verschillende intellectuele eigendomsrechten toekomen en welke (gebruiks)rechten de andere partij verkrijgt.
- Als u opmerkt dat er, al dan niet in de digitale wereld, inbreuk wordt gemaakt op uw merkrecht en u geen partnership wil sluiten, dan is het raadzaam om eerst een juridische brief te sturen naar de inbreukmaker, alvorens u een juridische procedure start. Inbreukmakers zijn namelijk niet altijd op de hoogte van hun onrechtmatig handelen. In veel gevallen is het mogelijk om onderling, bijvoorbeeld door een vaststellingsovereenkomst, de merkinbreuk te stoppen en een schadevergoeding te krijgen.
- Schrijft u uw merk in bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom, dan vervalt de inschrijving na de duur van 10 jaar. Verleng tijdig uw merkregistratie, zodat derden er niet vandoor gaan met uw merk.
Toekomst
Het is nog onduidelijk of, zo ja, hoe de Metaverse ons leven gaat veranderen en welke juridische vragen dit nog meer gaat oproepen. Wat wel zeker is, is dat ICTRecht u in de echte wereld blijft voorzien van juridisch advies en handige tips over de digitale wereld.
Meer lezen over dit onderwerp? Lees verder:
