Notice and takedown

Organisaties en haar klanten of gebruikers die informatie op het internet verspreiden, kunnen hiervoor aansprakelijk worden gesteld of strafrechtelijk vervolgd worden (door het Openbaar Ministerie). In sommige gevallen beschermt de wet u. Partijen die alleen communicatie doorgeven, zijn in principe nooit aansprakelijk. Partijen die informatie opslaan en doorgeven worden aansprakelijk als zij weten dat die onmiskenbaar tegen de wet is.

Meer informatie

Aansprakelijkheid van providers

De wet beschermt ‘providers’: tussenpersonen die informatie van anderen opslaan of doorgeven. Hieronder vallen onder meer de klassieke internetprovider en hostingprovider, maar ook beheerders van interactieve diensten.

Als u alleen informatie doorgeeft en deze niet opslaat, kan bijna nooit van u gevergd worden dat u stopt met het doorgeven van onmiskenbaar onrechtmatige informatie. Ook kunt u niet aansprakelijk worden gesteld voor het doorgeven. “Alleen doorgeven” houdt in dat u een dienst levert waarbij u uitsluitend als doorgeefluik fungeert. U geeft informatie door of verschaft toegang tot een communicatienetwerk. Als u bij dat doorgeven tijdelijk iets cachet, dan telt dat nog steeds als alleen doorgeven

Indien u een hosting provider bent geeft u niet alleen data door, maar slaat u deze ook op. In dit geval kunt u wel aansprakelijk gesteld worden. Tenminste, alleen als u weet of behoort te weten van de aanwezigheid van onmiskenbaar onrechtmatige gegevens. Ook als u weet van zulke gegevens, dan kunt u nog voorkomen dat u aansprakelijk bent. U moet dan, zodra u hiervan op de hoogte bent (gesteld), snel de gegevens ontoegankelijk maken.

In de praktijk betekent dit dat u niets hoeft te doen tot iemand bij u komt klagen (‘notice’). Als dit klagen overduidelijk terecht is, dient u het materiaal ontoegankelijk te maken (‘takedown), anders niet. Vandaar de naam “notice-and-takedown” oftewel NTD.

Hoe snel u moet reageren op de klacht en zo nodig de gegevens ontoegankelijk moet maken, is afhankelijk van de situatie. Indien de gegevens ernstige schade berokkenen, kan het betekenen dat de gegevens binnen 48 uur ontoegankelijk moeten zijn. Als de gegevens geen ernstige schade (meer) opleveren, mag u er langer over doen. U mag er echter nooit langer dan tien dagen over doen. 

Aansprakelijkheid van andere dienstverleners 

Andere internetdienstverleners vallen soms wel en soms niet onder de wettelijke aansprakelijkheidsuitsluiting. In ieder geval geldt dat zij de ‘maatschappelijke zorgvuldigheid’ in acht moeten nemen. Dit houdt in dat ze redelijkerwijs moeten doen wat ze kunnen om verboden inhoud te weren of te verwijderen. Indien u niet onder de aansprakelijkheidsuitsluiting valt, is het ook aan te raden een NTD-procedure te hanteren, zeker als u niet in staat bent alle via uw website gepubliceerde informatie te monitoren. U laat dan zien dat u uw best doet om onrechtmatige of illegale content te weren, hetgeen uw aansprakelijkheid kan beperken.

Voor forumbeheerders geldt dat er niet van u wordt verlangd dat u alles wat er op uw forum geplaatst wordt voorafgaande aan publicatie, screent. U bent wel verplicht te reageren op klachten. Een NTD-procedure is voor u dus ook van belang.
Let op! Indien u een forum beheert met een juridisch of maatschappelijk dubieus doel en publiek, bent u eerder aansprakelijk voor wat er geplaatst wordt. Het feit dat het moeilijk of duur is om te screenen heeft in dit geval geen invloed. Naast een NTD-procedure, zult u dan dus ook een actief moderatiebeleid moeten hanteren.

Ook op veilingsites en tweedehandsverkoopsites kunnen klanten onrechtmatige inhoud plaatsen, zoals te koop aangeboden namaak-producten of geplaatste foto’s waarvan het auteursrecht niet bij de plaatser ligt. U bent verplicht de nodige maatregelen te treffen. Verwerkt uw website bijvoorbeeld een groot volume aan verkoop-advertenties, dan is het hanteren van een NTD-procedure aan te raden. Tevens kan er van u verwacht worden dat u (simpele) filtertechnologie toepast indien dit haalbaar is. Denk aan filteren op het woord ‘namaak’ of ‘replica’.

Sociale netwerksites hebben vaak een enorme hoeveelheid aan content. Een goed werkende NTD-procedure is dus ook hier belangrijk.

Onmiskenbaar onrechtmatig

Beoordelen of content onmiskenbaar onrechtmatig is, kan lastig zijn. Toch mag u, indien hier mogelijk sprake van is, niet het oordeel van de rechter afwachten als u aansprakelijkheid wilt voorkomen. Hieronder daarom een aantal vuistregels voor veel voorkomende soorten klachten. Houd daarbij in het achterhoofd dat er in een specifiek geval altijd uitzonderingen kunnen zijn.

Auteursrechten.

Indien de klager bewijst dat hij de auteursrechten heeft of de rechthebbende vertegenwoordigt en aantoont dat het desbetreffende werk in zijn volledigheid geplaatst is zonder zijn toestemming, dan is de klacht onmiskenbaar juist. Wanneer de klacht over een deel van een beschermd werk gaat, is het mogelijk dat de klacht niet onmiskenbaar juist is op grond van bijvoorbeeld het citaatrecht. Een reactie van de plaatser is dan in ieder geval nodig om de klacht in te kunnen schatten.

Strafrechtelijke vervolging

U kunt als provider slechts strafrechtelijk vervolgd worden indien u geen gehoor geeft aan een bevel om bepaalde informatie ontoegankelijk te maken. Het bevel moet afkomstig zijn van de officier van justitie met machtiging van de rechter-commissaris.

Als uw dienst slechts bestaat uit het doorgeven van informatie, zult u naar alle waarschijnlijkheid nooit zo’n bevel ontvangen. Indien uw dienst uit meer bestaat dan hosting of het doorgeven van informatie, kunt u ook zonder bevel strafrechtelijk vervolgd worden. Voor u geldt de hierboven beschreven uitzondering niet. Een NTD-procedure en proactief optreden kan in veel gevallen wel helpen, maar een garantie is het niet.

Smaad, laster, belediging

Meestal is niet in te schatten of zo’n klacht juist is. Als het echter gaat om een evidente scheldpartij zonder onderbouwing, dan is de klacht onmiskenbaar juist. Hetzelfde geldt als men evidente leugens plaatst met het doel iemand te beschadigen. Een voorbeeld is zeggen dat een bedrijf failliet is, terwijl dit niet uit het faillissementsregister blijkt. In principe kan alleen de besmade of beledigde persoon klagen, maar bij evidente feitelijke onjuistheden mogen ook derden klagen.

Privacyschending

De klager moet bewijzen dat hij de benadeelde persoon is of diens ouder/voogd. Als het gaat om publicatie van persoonsgegevens zoals huisadressen, kopieën van identiteitsbewijzen, medische beoordelingen of creditcards, dan is de klacht onmiskenbaar juist. Publicatie van een zakelijk adres is daarentegen geen privacyschending.

Phishing, oplichting en dergelijke

Hier kan in principe iedereen over klagen. Een klacht over een website of pagina die valselijk de indruk wekt een derde te zijn (bijvoorbeeld een bank) en vraagt naar logindetails of creditcardgegevens is onmiskenbaar juist. Een klacht over een bedrijf dat oplichting zou plegen is dat niet, omdat u het bewijs niet kunt onderzoeken.

Kinderporno

Iedereen mag hierover klagen. Een afbeelding of video is kinderporno als het gaat om seksueel getinte informatie met daarin een persoon die jonger dan achttien lijkt. Dit geldt ook voor gerenderde beelden (virtuele kinderporno). Een naaktfoto op zich is nog geen kinderporno, maar bij “onnatuurlijke poses” of focus op de geslachtsdelen kan dat anders worden. Een tekst of cartoon over seks met minderjarigen kan nooit kinderpornografie zijn.

Racisme, haaibaaien en andere strafbare uitingen

Teksten die etnische minderheden aanvallen of vernederen, of die oproepen tot geweld tegen zulke groepen, zijn meestal strafbaar. Informatie die bijvoorbeeld de Holocaust ontkent of bagatelliseert, is altijd strafbaar. Ook als deze beweert een wetenschappelijke analyse te zijn. Een neutraal verslag of nieuwsartikel over racisme waarin discriminerende uitlatingen geciteerd worden is dan weer niet strafbaar en hoeft dus niet weggehaald te worden.

Lees meerLees minder

Afgeven NAW-gegevens

De klager kan vragen om de NAW-gegevens (Naam, Adres, Woonplaats) van degene die de beklaagde informatie aanbiedt. U bent onder omstandigheden verplicht daaraan mee te werken, ook als er geen gerechtelijk bevel is en ook als de klager geen opsporingsambtenaar is.

U hoeft de contactgegevens echter alleen te verstrekken als de volgende omstandigheden aanwezig zijn:

Het is aannemelijk dat de informatie onrechtmatig is jegens de klager

Aannemelijk is iets anders dan onmiskenbaar. Aannemelijk betekent dat er nog twijfel mag bestaan. Iets is pas onmiskenbaar onrechtmatig als er geen twijfel meer mogelijk is.

De klager kan schade leiden door de gepubliceerde informatie

Als de informatie bestaat uit een verhaal geschreven door de klager en het wordt geplaatst zonder toestemming van die klager.

Er bestaat geen minder ingrijpende manier om de contactgegevens te achterhalen

Soms staan de contactgegevens gewoon op de website. Dan moet de klager het eerst via die weg proberen.

Mocht u na bovenstaande afweging besluiten tot het afgeven van de gegevens, licht dan altijd uw klant in.
Een opsporingsambtenaar kan in het kader van een onderzoek ook naar NAW-gegevens vragen. Hierbij gelden andere regels. Zo moet u een schriftelijk bevel krijgen en moet de juiste instantie (officier van justitie of rechter-commissaris) het bevel bekrachtigd hebben.

Bij verzoeken in het kader van een strafrechtelijk onderzoek is het vaak niet de bedoeling dat u uw klant inlicht. Dit zal worden aangegeven in het verzoek.

Er bestaat geen minder ingrijpende manier om de contactgegevens te achterhalen

Soms staan de contactgegevens gewoon op de website. Dan moet de klager het eerst via die weg proberen.

Mocht u na bovenstaande afweging besluiten tot het afgeven van de gegevens, licht dan altijd uw klant in.

Een opsporingsambtenaar kan in het kader van een onderzoek ook naar NAW-gegevens vragen. Hierbij gelden andere regels. Zo moet u een schriftelijk bevel krijgen en moet de juiste instantie (officier van justitie of rechter-commissaris) het bevel bekrachtigd hebben.

Bij verzoeken in het kader van een strafrechtelijk onderzoek is het vaak niet de bedoeling dat u uw klant inlicht. Dit zal worden aangegeven in het verzoek.

Nieuwe wetgeving: “notice and action”

In juli 2022 is er een akkoord bereikt binnen het Europees Parlement over de Digital Services Act (DSA), waarin nieuwe verplichtingen worden beschreven voor partijen die digitale diensten leveren binnen de Europese Unie. Met deze nieuwe wetgeving worden ook nieuwe regels voorgeschreven als het gaat om NTD-procedures, die in de DSA worden aangeduid als “notice and action”-procedures. Onder andere treedt er een nieuwe drempel in werking als het gaat om de kenbaarheid van het illegale materiaal en wordt de aansprakelijkheidsuitsluiting voor de platforms afhankelijk gesteld van het tijdig naleven van takedown-aanvragen, met name wanneer een rechter het bediscussieerde materiaal alsnog illegaal acht. Het niet (correct) naleven van deze regels zal, naast de bestaande juridische risico’s, ook een risico op boetes vanuit de Europese Commissie met zich meebrengen. Het is op dit moment nog niet duidelijk wanneer deze regels in werking zullen treden, maar het is wel belangrijk om hierop voorbereid te zijn.

Notice-en-takedownadvies van ICTRecht

Goed omgaan met klachten over onrechtmatige inhoud is voor internetbedrijven van het grootste belang. In de praktijk blijken supportmedewerkers niet altijd te weten wat er wel en niet verplicht is. Dit kan uw reputatie aantasten (als er te snel weggehaald wordt) of leiden tot schadeclaims (als er niet op tijd wordt ingegrepen).
Juridisch adviesbureau ICTRecht kan u snel en deskundig van een advies voorzien als u een klacht ontvangt waarbij u twijfelt over de te nemen stappen. U krijgt geen juridische algemeenheden maar een duidelijk “weghalen” of “laten staan” plus een concept-tekst die naar de klager kan.

Ook kunnen wij voor u zowel de externe als de interne NTD-procedure schrijven en uw supportmensen trainen hoe zij moeten omgaan met de verschillende verzoeken.

ICTJ_04.2 korter

Meer informatie ontvangen?

Bel ons voor meer informatie op telefoonnummer: 020 663 1941 (voor ICTRecht Groningen: 050 209 3499). Een bericht achterlaten via het formulier kan ook: een van onze juridisch adviseurs neemt dan contact met u op.

Wanneer u een aanvraag bij ons doet, volgt altijd eerst een vrijblijvend kennismakingsgesprek: telefonisch, bij ons op kantoor of bij u op locatie.

Laat uw gegevens achter