Ziekenhuizen en zorgaanbieders hebben te maken met grote drukte door de uitbraak van het coronavirus. Er worden in heel Nederland extra maatregelen getroffen om de druk te verlichten en verdere verspreiding te voorkomen. Nu de overheid aanraadt om sociale contacten waar mogelijk te vermijden, wordt er gedacht aan manieren om diensten op afstand aan te bieden. Vooral in de zorgsector is het nu belangrijk om laagdrempelig en snel bereikbaar te zijn. Kan digitale zorg wellicht een uitkomst bieden? En hoe verhoudt dit zich tot de wet? In deze blog wordt gekeken naar de mogelijkheid tot zorg op afstand, er wordt hierbij rekening gehouden met recente ontwikkelingen.
Versoepelde regelgeving
Fysiek contact met patiënten is soms noodzakelijk, maar kan in veel gevallen ook vervangen worden door digitaal contact. Om de kans op verspreiding van het coronavirus te verkleinen en de druk op zorgaanbieders te verlichten, heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de mogelijkheden tot zorg op afstand tijdelijk verruimd. Iedere zorgverlener die zorg op afstand wil leveren, moet dit kunnen doen zonder belemmerd te worden door regelgeving. Voorbeelden hiervan zijn de contractvoorwaarde in de NZa-regels of de verplichting van face-to-face contact.
Face-to-face contact
In de normale situatie is het fysieke face-to-face contact tussen patiënt en zorgverlener een belangrijke voorwaarde om de zorg vergoed te krijgen. De NZa heeft besloten om deze regel tijdelijk te verruimen. Ziekenhuizen kunnen het eerste consult met een patiënt nu ook digitaal of telefonisch doen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de vergoeding.
Voorwaarden zorgverzekeraarscontracten
De NZa vraagt ook zorgverzekeraars om mogelijke belemmeringen in contracten op dit gebied (bijvoorbeeld verplichte minimale omvang van face-to-face contact) in de aankomende periode op te schorten. De NZa geeft aan hier contact over te hebben gehad met Zorgverzekeraars Nederland.
Duur versoepelde regels
Ook alle andere mogelijke beperkende voorwaarden worden tijdelijk buiten werking gesteld. Het uitgangspunt moet zijn dat de noodzakelijke zorg kan worden geleverd. Deze uitzonderingsmaatregel geldt tot het moment dat de landelijke richtlijnen/adviezen van de overheid en het Rijksoverheid voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) niet meer van toepassing zijn. Na beëindiging zal er een overgangstermijn van een week worden gehanteerd. Veel gestelde vragen zullen de komende periode worden beantwoord op de website van Nza.
Digitaal contact
Het aanbieden van zorg op afstand kan in deze periode voor ziekenhuizen en zorgaanbieders een goede manier zijn om patiënten veilige en tijdige zorg te bieden. Leveranciers van IT-diensten denken mee door diensten tijdelijk gratis toegankelijk te maken. Lees hierover meer via deze link.
Oplossingen voor digitaal contact
Er zijn verscheidene softwareoplossingen beschikbaar om op afstand te communiceren. Daarbij valt een onderscheid te maken tussen oplossingen die specifiek zijn ingericht voor gebruik in de zorg en een hoog beveiligingsniveau hebben en algemene communicatiemiddelen. Denk bij het laatste aan diensten als WhatsApp en FaceTime. Dergelijke diensten, die niet specifiek zijn bedoeld voor gebruik in de zorg, lijken voor drukke zorgverleners op het eerste gezicht een goed alternatief. Deze oplossingen zijn immers direct beschikbaar. De Autoriteit Persoonsgegevens geeft aan dat het belangrijk is bewust te zijn van de veiligheidsrisico’s bij het gebruik van dergelijke middelen.
In onze optiek kan er in noodgevallen, waarbij het gaat om een situatie van leven of dood en er geen veiliger communicatiemiddel voorhanden is, in de zorg gebruik gemaakt worden van applicaties zoals WhatsApp en FaceTime. Wij verwachten niet dat de Autoriteit Persoonsgegevens in een voorkomend geval een boete zal uitschrijven. Als u echter bezig bent om de reguliere zorg te vervangen door digitale zorg, kijk dan naar beveiligde systemen die zijn ingericht op gebruik in de zorg.
Het is begrijpelijk dat er in tijden als deze gezocht wordt naar alternatieve manieren om met patiënten te communiceren. Mocht een patiënt lichte klachten hebben, dan kan telefonisch contact altijd een oplossing bieden. Beeldbellen kan ook, maar zorg ervoor dat dit op een veilige manier gebeurt. Kies daarom voor een goed beveiligde dienst om de privacy van patiënten te waarborgen en maak alleen in noodgevallen een uitzondering.
