Het lijkt een prachtig en nobel initiatief; een website die grootouders in de gelegenheid stelt om contact te zoeken met hun kleinkinderen met wie zij dit tot op heden ongewild niet hebben. Echter, een privacyschending zit in een klein hoekje zo bleek uit de van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) van 11 oktober 2016. Hierin stelt de AP namelijk dat de website voormijnkleinkind.nl, ondanks aanpassingen aan de toegankelijkheid van de website, de privacyrechten van zowel de kinderen als de ouders blijft schenden.
Grondslagen voor gegevensverwerking
Op grond van artikel 8 van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) is de verwerking van persoonsgegevens enkel toegestaan indien deze rust op een van de grondslagen benoemd in dit artikel. Het doel van de website voormijnkleinkind.nl is: ‘het bevorderen van contactherstel tussen grootouder(s) en kleinkind(eren)’. Dit is, aldus de AP, op zichzelf een gerechtvaardigd belang, hetgeen een wettelijke grondslag vormt voor gegevensverwerking (art. 8, aanhef en onder f Wbp).
Alleen gerechtvaardigd belang is niet genoeg
Echter, enkel het hebben van een gerechtvaardigd belang is onvoldoende. Gegevensverwerking op basis van een gerechtvaardigd belang dient namelijk ook ‘noodzakelijk’ te zijn voor het gestelde doel en niet te prevaleren boven fundamentele rechten van de betrokkenen. ‘Noodzakelijk’ in de zin van de Wbp betekent dat de gegevensverwerking moet voldoen aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit.
Het beoogde doel moet dus zwaarder wegen dan het belang dat wordt aangetast (proportionaliteit). Daarnaast moet het noodzakelijk zijn en moet er op de minst ingrijpende wijze worden opgetreden (subsidiariteit). Aan deze beginselen was, zoals bleek uit het definitieve rapport van de AP van 26 augustus 2016 in deze zaak, niet voldaan.
Middels de website zochten grootouders contact met hun kleinkinderen welke doorgaans was verbroken vanwege problematische familieomstandigheden. Het aanwezig zijn van de naam van een kind op deze website publiceerde, aldus Wilbert Tomesen (vicevoorzitter van de AP), dan ook “heel erg gevoelige informatie over een kind en diens ouders.”
Schending van proportionaliteits- en subsidiariteitbeginsel
Daarnaast waren alle op de website geplaatste berichten en informatie voor eenieder vrijelijk toegankelijk. Tevens kon de aanwezigheid van de persoonsgegevens van een kleinkind op deze website simpel worden achterhaald middels het intypen van de voor- en achternaam van een kind in een zoekmachine. De AP was dan ook van mening dat door de websitehouder van voormijnkleinkind.nl zowel het proportionaliteitsbeginsel als het subsidiariteitsbeginsel werden geschonden.
Als reactie op het definitieve rapport van 26 augustus 2016 heeft de websitehouder verschillende wijzigingen aangebracht op de website. Zo is de inhoud van de website enkel nog toegankelijk aan de hand van een wachtwoord en wanneer hiervoor toestemming van de grootouders is verkregen en kunnen de ouders of het kind (ouder dan 16) zowel de websitehouder als een zoekmachine (op grond van artikel 36 Wbp) verzoeken om de persoonsgegevens te verwijderen.
Toch, ondanks de beperkte toegankelijkheid van de website worden er op dit moment volgens de AP nog steeds privacyrechten geschonden. Dit, aangezien er nog steeds geen garantie is dat alleen het kleinkind de berichten kan lezen. Daarnaast leidt het tonen van de naam van een kind op de website, hetgeen kan worden gekoppeld aan problematische familieomstandigheden, nog steeds tot publicatie van zeer gevoelige informatie.
Conclusie
Concluderend, een nobel doel dat in eerste instantie een gerechtvaardigd belang vormt voor de verwerking van persoonsgegevens kan alsnog leiden tot schending van privacyrechten. Het is dan ook van belang om voor iedere gegevensverwerking gestoeld op een gerechtvaardigd belang nadrukkelijk vast te stellen hoe gevoelig de aard van de gegevens is, hoe makkelijk de informatie vind- en bereikbaar is en in hoeverre het gestelde doel van de gegevensverwerking op een minder nadelig wijze zou kunnen worden bereikt. Immers kan de AP overgaan tot handhavende maatregelen (en flinke boetes) indien niet in overeenstemming met de Wbp wordt gehandeld.
ICTRecht Academy
