Precies een jaar geleden schreef de Autoriteit Persoonsgegevens een brief naar de Staatssecretaris van VWS en de Ministerie van V&J, omdat er meerdere gebreken waren in de Jeugdwet. De vraag is of de situatie, een jaar later, nu wel is verbeterd. Is uw privacy wel voldoende gewaarborgd als u in aanraking komt met de Jeugdwet?
Al eerder schreven wij over het sociaal domein en de privacy die in het geding kan zijn. De vraag is nu echter of er al wel überhaupt een rechtmatige manier is om gegevens te verwerken in het kader van de Jeugdwet.
Een jeugdhulpverlener heeft een beroepsgeheim. De jeugdhulpverlener mag daarom niet zomaar uw gegevens verstrekken aan bijvoorbeeld een gemeente. De gemeente heeft echter juist wel gegevens nodig van de jeugdhulpverlener voor de afwikkeling van de financiën en de controle op declaraties.
En dit is exact waar de Autoriteit Persoonsgegevens problemen zag. Een jaar geleden heeft de Autoriteit Persoonsgegevens de discussie over dit onderwerp aangezwengeld. Er was weliswaar een grondslag in de Jeugdwet om gegevens te verstrekken en dus de geheimhoudingsplicht te doorbreken, maar deze bepaling in de Jeugdwet was niet expliciet en specifiek genoeg. De bepalingen in de Jeugdwet zien niet toe op het verstrekken van gegevens met als doel de financiële afwikkeling of controle op declaraties. Het doorbreken van het beroepsgeheim en het daarmee verstrekken van gegevens is dus niet rechtmatig op grond van deze wetsbepaling.
De enige rechtmatige manier om de gegevens van jeugdigen te verstrekken aan gemeentes ten behoeve van de financiën is daarom het verkrijgen van toestemming van de ouders van de jeugdige. Dit is in de praktijk geen werkbare situatie. Er is daarom echt een roep om een wettelijke grondslag om de gegevens van jeugdigen te verstrekken aan gemeentes zonder de toestemming van ouders van de jeugdige.
Sinds de brief van de Autoriteit Persoonsgegevens is er een hoop gediscussieerd over de privacy van jeugdigen. De regering heeft ingezien dat er inderdaad gebreken waren in de gegevensverstrekking in het kader van de jeugdwet. De regering diende daarom op 14 april 2015 de Veegwet VWS 2015 in. Deze wet moest de gebreken in de Jeugdwet herstellen. Daarna zijn er diverse debatten over deze wet geweest en zijn er meerdere wijzigingen geweest in het wetsvoorstel. Maar wat is nu de huidige status van Jeugdwet?
Er is als noodoplossing een algemene maatregel van bestuur aangenomen. Dit is een regeling die aan de Jeugdwet vast hangt, maar geen formele wet is. Deze regeling had als doel om de problemen van de Jeugdwet tijdelijk op te lossen, zodat er in de tussentijd gewerkt kon worden aan het herstellen van de Jeugdwet zelf. Deze regeling is in feite een doekje voor het bloeden. Zonder deze regeling zouden bijvoorbeeld helemaal geen gegevens verstrekt mogen worden aan gemeentes, waardoor jeugdhulpverleners niet meer uitbetaald zouden kunnen worden. Dit zou enorme maatschappelijke problemen met zich mee brengen, waardoor deze regeling is aangenomen.
De Autoriteit Persoonsgegevens stond kritisch tegenover deze regeling. Een regeling is immers niet gelijk aan een formele wet, terwijl er voor dergelijke gegevensverstrekking wel een bevoegdheid in een formele wet moet zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft dan ook gesteld dat de Jeugdwet zo snel mogelijk gewijzigd moest worden met een voldoende specifieke en expliciete grondslag.
Echter, wij zijn nu ruim een jaar verder, maar er is nog steeds geen wettelijke grondslag in de Jeugdwet voor de doorbreking van het beroepsgeheim van de jeugdhulpverlener om gegevens te verstrekken aan gemeentes ten behoeve van de financien. De Veegwet VWS 2015 is inmiddels omgedoopt tot Verzamelwet VWS 2016, maar deze wet is nog steeds niet door het parlement aangenomen.
Decentralisering van zorgtaken mag nooit tot gevolg hebben dat de privacy van burgers in het geding komt. Dat er nog steeds geen wettelijke grondslag voor deze gegevensverwerking is zorgelijk. Wij houden de ontwikkelingen van deze wetgeving nauwlettend voor u in de gaten!
Digitalisering bij de overheid – ICTRecht Academy
Van het “openbaarmaken van (ambts)geheimen via social media”, en “elektronisch verkeer met de burger”, tot en met “Privacy en datalekken”: vrijwel alle relevante onderwerpen worden 14 september besproken in deze training voor ambtenaren.
> Meer informatie en aanmelden. Deze training wordt ook incompany verzorgd.
