Coauteur: Caroline van Ekeren
Stel je voor: als ondernemer beschik je over een groeiend assortiment aan producten die jij te koop aanbiedt. Je hebt de kansen van het digitale tijdperk goed benut en verkoopt jouw producten tegenwoordig via verschillende online platforms. Plotseling krijg je een verzoek van het platform waarop je actief bent om informatie over jouw onderneming te verstrekken. Waarom?
Dat komt doordat de Digital Services Act (“DSA”) vereist dat digitale platforms hun klanten kennen. Dat kan betekenen dat jij als handelaar moet helpen bij het verstrekken van die informatie. Deze blog richt zich specifiek op de betekenis en gevolgen van een dergelijk informatieverzoek voor handelaren. Wil je meer weten over de overige verplichtingen van de DSA? Klik dan hier of hier voor een uitgebreide uitleg over de achtergrond en inhoud van de deze wetgeving.
De DSA in een notendop
De DSA is een Europese verordening die is ontworpen om de digitale omgeving in de Europese Unie veiliger, transparanter en eerlijker te maken. Hoewel de naam anders doet vermoeden, vallen niet alle onlinediensten onder de DSA. De toepassing daarvan is beperkt tot de aanbieders van zogenaamde “tussenhandeldiensten”. Dit zijn kortweg onlinediensten die betrokken zijn bij het doorgeven en opslaan van informatie van de gebruikers van deze diensten. Denk aan social media platforms, internetaanbieders en onlinemarktplaatsen. De DSA legt dergelijke tussenhandeldiensten een reeks nieuwe verantwoordelijkheden op met betrekking tot de bestrijding van illegale content en desinformatie. Bovendien bevat de DSA specifieke regels voor online platforms waar handel plaatsvindt tussen consumenten en handelaren (hierna aangeduid als handelsplatform). De stappen om met de DSA aan de slag te kunnen gaan, vind je hier. Met deze wet, die sinds februari 2024 volledig van toepassing is, beoogt de Europese wetgever de verschillende – vaak met elkaar botsende – belangen van de betrokken partijen in evenwicht te brengen.
Één van die verplichtingen regelt dat aanbieders van handelsplatforms informatie moeten opvragen en checken van de gebruikers van hun platform. Hoe werkt dat?
Know Your Customer, handelsplatforms
Heb je een informatieverzoek ontvangen van een platform? Voordat je de gevraagde informatie ‘zomaar’ vrijgeeft, is het aan te bevelen om te checken waar het nu precies om gaat.
De DSA introduceert dus specifieke regels voor handelsplatforms. Onderdeel daarvan is de zogenaamde “Know Your Customer” (KYC) verplichting uit artikel 30 van de DSA. Dit artikel verplicht handelsplatforms bepaalde gegevens te verzamelen over handelaren, voordat handelaren gebruik mogen maken van het platform om hun producten en diensten aan de man te brengen. Het gaat onder meer om de naam, het adres, de contactgegevens en identificatie- en inschrijvingsgegevens van de handelaar. Handelsplatforms moeten bovendien moeite doen om de betrouwbaarheid en volledigheid van de verstrekte informatie te verifiëren, aldus artikel 30 DSA. Ze kunnen hiervoor gebruikmaken van vrij toegankelijke officiële online databanken, maar ook simpelweg de handelaren zelf om deze gegevens vragen – met als gevolg een KYC-verzoek.
Hoe overleef ik: een KYC-verzoek?
Het is om te beginnen belangrijk om te begrijpen dat deze verplichting enkel geldt voor “business-to-consumer” (B2C) handelsplatforms. Dit zijn online platforms die handelaren de mogelijkheid bieden om hun producten en diensten rechtstreeks aan consumenten te verkopen, zoals Bol, marktplaats.nl en booking.com. Is jouw bedrijf actief op een platform waar bedrijven enkel handelen met andere bedrijven, dan is dit platform uitgesloten van de KYC-verplichting. Niet alle tussenhandeldiensten vallen dus onder de KYC-verplichting van de DSA. Kortom, als een andere soort online dienst jou om gegevens komt dat niet voort uit deze verplichting.
Is het KYC-verzoek wél afkomstig van een B2C handelsplatform zoals bedoeld in artikel 30 DSA én biedt jouw bedrijf producten of diensten aan via dit handelsplatform? Dan ben je waarschijnlijk een “handelaar” waar het handelsplatform verplicht informatie over moet verzamelen. Er bestaat onder bedrijven steeds vaker verwarring over deze term, dus duiken we hier nog even in.
Handelsplatforms zijn volgens artikel 30 van de DSA verplicht om bedrijfsgegevens te verzamelen van handelaren. Het begrip “handelaar” is breed gedefinieerd in de DSA. Iedere persoon, ongeacht of het gaat om een natuurlijk persoon of een privaat- of publiekrechtelijk rechtspersoon (dit is het juridische woord voor een onderneming, of een andere soort organisatie), die een product of dienst aanbiedt via een onlineplatform, is een handelaar. Daarbij is het dus bijvoorbeeld niet van belang of er al dan niet een geldbedrag wordt betaald voor de aangeboden diensten of producten. Deze brede definitie is immers bedoeld om een uitgebreid netwerk aan online transacties onder toezicht te brengen. Voldoe jij, en het platform waar je actief bent, aan bovenstaande voorwaarden? Dan is het handelsplatform verplicht om jouw informatie te verzamelen.
Wat betekent de KYC-verplichting voor mij als handelaar?
Het is belangrijk om te begrijpen dat artikel 30 DSA géén nieuwe (directe) verplichtingen oplegt aan handelaren zelf. Handelsplatforms worden in essentie gevraagd om bij te dragen aan een correcte naleving van de bestaande verplichtingen van handelaren.
Het gaat dan om verplichtingen die al bestonden onder het Europese consumentenrecht voor handelaren die via handelsplatforms hun producten en diensten aan consumenten verkopen. Om deze consumenten beter te kunnen beschermen, is (onder meer) de KYC-verplichting in het leven geroepen. De verplichting is bedoeld om de herleidbaarheid van online handelaren te verbeteren en consumenten te beschermen tegen potentieel schadelijke of frauduleuze praktijken. Met de informatie van een KYC-verzoek zouden handelaren immers makkelijker te identificeren zijn. Hierdoor worden handelaren afgeschrikt om producten en diensten op de markt te brengen die in strijd zijn met de geldende wetgeving – aldus de Europese wetgever.
Hoewel de KYC-verplichting dus enkel bij handelsplatforms ligt, is het aan de handelaar om te beslissen hoe en óf hij op een KYC-verzoek reageert.
Moet ik als handelaar aan het KYC-verzoek voldoen?
Technisch gezien: nee. De DSA geldt voor de online handelsplatforms, niet voor handelaren. Artikel 30 omvat niet óók een verplichting voor deze handelaren om de informatie af te staan. In principe hoef je als handelaar dus niet mee te werken aan een dergelijk KYC-verzoek van een onlineplatform. Het weigeren van een dergelijk verzoek kan echter nadelige gevolgen met zich meebrengen.
De aanbieder van een online handelsplatform is namelijk wel verplicht bepaalde gegevens van handelaren te verzamelen. Zo niet, dan mag de aanbieder hen geen toegang geven tot het platform om producten en diensten te verhandelen.
Het weigeren informatie te verstrekken kan ervoor zorgen dat het handelsplatform niet aan zijn KYC-verplichting kan voldoen. In zo'n geval is het handelsplatform gedwongen om jou de toegang tot het platform te ontzeggen en/of jouw producten van het platform te verwijderen. Dit kan het bereik van jouw producten onder consumenten aanzienlijk beperken.
Daarnaast bestaat er het risico van reputatieschade. Als handelaar is vertrouwen van essentieel belang voor het succes van je bedrijf. Wanneer klanten weten dat ze zaken doen op een platform dat hun identiteit controleert en hun veiligheid waarborgt, zijn ze eerder geneigd om jouw producten en diensten te kopen. Door te voldoen aan een KYC-verzoek draag je dus bij aan het opbouwen van dat vertrouwen en het beschermen van je reputatie als betrouwbare verkoper. In die zin kan je dus als handelaar wel degelijk je voordelen opdoen met de nieuwe KYC-verplichting van de DSA.
Die KYC is zo slecht nog niet
Handelsplatforms worden met de komst van de DSA geconfronteerd met nieuwe verantwoordelijken om de digitale omgeving veiliger, betrouwbaarder te maken. Het verzamelen van bedrijfsgegevens van handelaren speelt daarbij een belangrijke rol. Hoewel dit gepaard gaat met extra lasten, kan het ook kansen met zich meebrengen. Het is daarom van essentieel belang om op de hoogte te blijven van de wettelijke vereisten en nauw samen te werken met de platforms waarop je actief bent, om een positieve en veilige handelsomgeving te bevorderen.
