"Ik sleep je voor de rechter!" is een veel gehoorde uitspraak tijdens een conflict. Wat men vaak niet weet is dat er naast de procedure bij de rechter nog andere mogelijkheden zijn om een conflict op te lossen. Men kan bijvoorbeeld kiezen voor de bindendadviesprocedure.
In de bindendadviesprocedure wordt het geschil in opdracht van partijen beslist door een derde die niet behoort tot de rechterlijke macht. Deze derde wordt de bindend adviseur genoemd. De beslissing van de bindend adviseur is het bindend advies. Anders dan de term 'advies' doet vermoeden is er geen sprake van een advies dat partijen naast zich neer mogen leggen. Partijen zijn gebonden aan het bindend advies en de nakoming is wettelijk verplicht.
Het bindend advies kent twee verschillende vormen: zuiver bindend advies en onzuiver bindend advies.
Van een zuiver bindend advies is sprake als partijen hebben afgesproken dat een overeenkomst wordt ingevuld door een bindend advies om te voorkomen dat er een geschil ontstaat. Bijvoorbeeld: Boer A koopt van boer B 100 koeien en beiden spreken in de koopovereenkomst af dat een bindend adviseur de koopprijs bepaalt aan de hand van de kwaliteit van de koeien.
Wanneer er al een geschil is ontstaan en dit wordt opgelost door de bindend adviseur, dan is sprake van een onzuiver bindend advies. Alleen het onzuivere bindend advies is, net zoals mediation en arbitrage, een vorm van alternatieve geschillenbeslechting. Logisch, want om een geschil te beslechten moet er eerst sprake zijn van een geschil. Met een zuiver bindend advies probeert men juist een geschil te voorkomen.
Na een bindend advies is er geen mogelijkheid tot hoger beroep. Wel kan het bindend advies achteraf worden getoetst door de rechter. Deze toetsing door de rechter is beperkt. De uitspraak kan alleen door de rechter worden vernietigd als het bindend advies niet op de juiste wijze tot stand is gekomen, of wanneer de beslissing niet deugdelijk is gemotiveerd.
De bindendadviesprocedure wordt vrijwillig overeengekomen. Bij of na het sluiten van een overeenkomst kunnen partijen hiervoor zelf kiezen. De keuze voor de procedure wordt vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst en het bindend advies zelf vormt de overeengekomen vaststelling.
Indien partijen een bindend adviesprocedure zijn overeengekomen moeten zij deze volgen. In het geval dat de bindendadviesprocedure niet wordt gevolgd en de zaak toch wordt voorgelegd aan de de rechter, dan zal de rechter zich onbevoegd verklaren om kennis te nemen van het geschil. De bindendadviesprocedure vervangt dus de procedure bij de rechter.
De bindendadviesprocedure is in de regel goedkoper dan arbitrage of een rechterlijke procedure. Wanneer partijen twisten over een relatief klein bedrag vormt het bindend advies daarom een uitstekend alternatief voor de procedure bij de rechter. In Nederland komt deze alternatieve vorm van geschillenbeslechting dan ook vooral voor bij consumentengeschillen.
