Een uitleg voor iedereen die er nog niet eerder van heeft gehoord.
Binnen het publieke domein zit digitalisering inmiddels nauw vervlochten met operationele werkprocessen. Daarnaast zijn digitale voorzieningen bij contact tussen burgers en overheid ondertussen randvoorwaardelijk geworden: van het aanvragen van een paspoort tot het indienen van een subsidie of het melden van een verhuizing. Om dat allemaal betrouwbaar, veilig en gebruiksvriendelijk te maken, hebben het Rijk, de provincies, gemeenten, waterschappen en publieke dienstverleners één gezamenlijke koers afgesproken: de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). Onder het motto “Samen versnellen” werd op 4 juli 2025 de NDS gepresenteerd.
Kort gezegd: wat is de NDS?
De NDS is een interbestuurlijke strategie waarin de hele overheid dezelfde digitale prioriteiten kiest en daar ook gezamenlijk op stuurt. Samen met de Nederlandse Cybersecurity Strategie (NLCS) en de Strategie Digitale Economie vormt de NDS het fundament van het digitaliseringsbeleid.
Het doel van de NDS is om als één overheid te werken aan een sterke, toegankelijke en veilige digitale basis voor Nederland. De NDS werkt volgens het principe van ‘centraal afspreken, federatief inrichten’. Overheden voeren de gezamenlijke oplossingen en bouwstenen, gebaseerd op centrale afspraken, in hun eigen tempo binnen hun organisaties door.
De NDS kent parallellen met de Europese Digital Decade. Dit is het EU-beleid dat erop gericht is om tegen 2030 de digitale transitie in Europa te versnellen op het gebied van digitale vaardigheden, infrastructuur, bedrijfsdigitalisering en publieke diensten. Daarmee wordt de Nederlandse koers ingebed in bredere Europese doelstellingen.
Vier uitgangspunten
Vier uitgangspunten staan centraal binnen de NDS.
- Nederland wil de kansen van digitalisering maximaal benutten door te blijven vernieuwen en investeren in een sterk digitaal fundament. Dit is essentieel voor het aanpakken van maatschappelijke opgaven zoals zorg, ruimtelijke ordening en arbeidsmarkt.
- Strategische autonomie staat centraal waarbij kritieke processen en gegevens onder controle zijn. Hierbij wordt ook gesproken over verdere Europese samenwerking.
- De overheid zet in op een nauwere samenwerking met bedrijfsleven, wetenschap en kennisinstellingen om economie en overheid digitaal te verbinden.
- Waar nodig worden overheidsprocessen herontworpen voor echte digitale transformatie en datagedreven werken als één overheid. Digitalisering wordt dus niet ingezet als de pleister voor een minder goed functionerend werkproces.
Zes prioriteiten voor de digitale overheid
Om versnippering tegen te gaan en digitale vernieuwing te versnellen, kiest de NDS voor zes concrete prioriteiten. Die prioriteiten grijpen in elkaar: vooruitgang op de ene is vaak afhankelijk van stappen op een andere.
- Cloud: Eén gezamenlijke cloudstrategie, inclusief veilige en soevereine oplossingen en een centrale marktplaats voor overheidsdiensten.
- Data: Een federatief datastelsel met gedeelde standaarden, zodat gegevensuitwisseling eenvoudiger, veiliger en consistenter wordt.
- AI: Verantwoorde toepassing van kunstmatige intelligentie om maatschappelijke problemen op te lossen en dienstverlening te verbeteren.
- Burgers en ondernemers centraal: Een logische digitale ingang voor burgers en ondernemers, die proactief en gebruiksvriendelijk is ingericht.
- Digitale weerbaarheid en autonomie: Gezamenlijke aanpak van cyberveiligheid en minder afhankelijkheid van een te beperkt aantal leveranciers.
- Digitaal vakmanschap en moderne werkomgeving: Investeren in vaardigheden, teams en tooling om effectief digitaal en datagedreven te werken.
Is de NDS politiek gekleurd?
De NDS is nadrukkelijk ontwikkeld als een breed gedragen en apolitieke digitale strategie van de overheid, die inzet op samenwerking tussen overheden. Alles wijst erop dat de intentie is om inhoudelijk te verbinden zonder politieke lijnen. De NDS is politiek gesteund en tot stand gebracht binnen politieke kaders onder initiatief van de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering. De inhoud van de NDS is neutraal opgezet en breed gedragen.
Vervolg van de NDS
Ondanks de politieke ontwikkelingen en de demissionaire status van het kabinet ligt de NDS niet stil. Alle betrokken overheden hebben zich uitgesproken vóór de Nederlandse Digitaliseringsstrategie. Ook na de val van het kabinet en de wisseling van staatssecretaris is er brede wil om samen op te trekken en snel werk te maken van de uitvoering. De demissionair staatssecretaris wil nog dit jaar een investeringsagenda en uitvoeringsprogramma neerzetten, en benadrukt dat de NDS grotendeels apolitiek is.
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op!
