In een eerdere blog schreven wij over het Wetsvoorstel aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams). Op dat moment moest het advies van de Raad van State van 13 oktober 2021 nog worden verwerkt en was het wachten totdat het voorstel werd ingediend bij de Tweede Kamer voor behandeling. In deze blog praten we je bij over de huidige stand van zaken.
Korte terugblik
In de vorige blog zijn de knelpunten in de huidige wetgeving benoemd en is behandeld hoe de Wams deze knelpunten weg zou moeten nemen. Het belangrijkste knelpunt is dat er voor een integrale aanpak bij meervoudige problematiek geen wettelijke grondslag is voor gegevensuitwisseling. De Wams moet voorzien in deze grondslag. Verder is behandeld dat het college van burgemeester en wethouders (het College) de expliciete taak tot coördinatie van de integrale aanpak krijgt opgelegd.
Huidige stand van zaken
Ondertussen is het advies van de Raad van State verwerkt. Op 30 januari 2023 is het (vernieuwde) Wetsvoorstel aanpak meervoudige problematiek ingediend bij de Tweede Kamer. Het streven is om de Wams inwerking te laten treden per 1 januari 2024. Bij het wetsvoorstel is ook de herschreven Memorie van Toelichting (MvT) gevoegd. De MvT gaat onder andere in op verschillende adviezen over het wetsvoorstel en op de uitkomsten van de internetconsultaties, die in 2020 hebben plaatsgevonden. Bij de internetconsultatie hebben verschillende organisaties, zoals gemeenten en beroepsverenigingen, gereageerd op het oorspronkelijke wetsvoorstel. Aan de hand van onder andere het advies van de Raad van State en de internetconsultaties is het wetsvoorstel aangepast. Zo is bijvoorbeeld een definitie van ’meervoudige problematiek’ toegevoegd naar aanleiding van het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens en een aantal consultatiereacties. Bovendien zijn de stappen voor het instellen van een onderzoek naar multiproblematiek tot en met de integrale aanpak aangepast en verduidelijkt.
Gegevensuitwisseling bij een integrale aanpak
Met de komst van de Wams wordt gegevensuitwisseling op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) mogelijk gemaakt. De Wams voorziet in een expliciete wettelijke taak voor het College (artikel 6, eerste lid, onder e AVG) en in een wettelijke verplichting voor hulpverleners om gegevens te delen met het College (artikel 6, eerste lid, onder c AVG). De wettelijke verplichting houdt in dat hulpverleners met een geheimhoudingsplicht deze geheimhoudingsplicht moeten verbreken voor gegevensuitwisseling met het College. Omdat geheimhouding belangrijk is voor de vertrouwensrelatie tussen hulpverlener en cliënt, zijn er uitzonderingen mogelijk op deze wettelijke verplichting. Volgende week verschijnt er op onze website een blog die hier verder op ingaat.
Wie is de verwerkingsverantwoordelijke?
Het wetsvoorstel regelt dat er een coördinator moet zijn bij een integrale aanpak en wat de taken van deze coördinator zijn. Een van de vereisten is dat de coördinator bij de integrale aanpak betrokken is. De partij waar de coördinator werkzaam is, is de verwerkingsverantwoordelijke voor de gegevensverwerking. Dit houdt in dat niet in alle gevallen het College de verwerkingsverantwoordelijke is, maar dat dit per individueel geval verschilt. Wel is het College de verwerkingsverantwoordelijke tijdens het onderzoek naar multiproblematiek en bij de afsluiting van de integrale aanpak. Gedurende het hele proces in het kader van de integrale aanpak kunnen er dus verschillende verwerkingsverantwoordelijken zijn. Het advies van de Raad van State is om in alle fasen van de integrale aanpak de verwerkingsverantwoordelijkheid bij het College neer te leggen. Dit zou onduidelijkheid bij betrokkenen moeten voorkomen. Het is namelijk belangrijk voor betrokkenen om te weten bij wie ze terecht kunnen voor de uitoefening van hun rechten op grond van de AVG (zoals het recht op inzage, correctie, wissing, beperking of het recht op bezwaar).
De reactie van staatssecretaris Van Ooijen hierop is dat een partij die betrokken is bij de aanpak, niet zijnde de gemeente, vaak nauwer betrokken is bij de cliënt en beter bekend is met zijn problematiek. Hij meent daarom dat dit het duidelijkst is voor betrokkenen.
Tevens is in het wetsvoorstel opgenomen dat wanneer er geen coördinator aangesteld is, omdat een vertegenwoordiger of mantelzorger deze taak op zich neemt, er sprake is van gegevensverwerking in het privédomein en de AVG dan niet van toepassing is.
Doelbinding
Een ander belangrijk punt uit de Wams is dat het wetsvoorstel regelt dat verdere verwerking door het College mogelijk is om, onder voorwaarden, persoonsgegevens te verwerken voor een ander doel dan het oorspronkelijk doeleinde, de gecoördineerde aanpak. Hiermee kan het College de doelbinding doorbreken. Het doorbreken van de doelbinding is in bepaalde situaties nodig voor een goede uitvoering van de gecoördineerde aanpak.
Op grond van artikel 6, vierde lid, van de AVG kan verdere verwerking plaatsvinden als het nieuwe doel verenigbaar is met het oorspronkelijke doel van de gegevensverwerking. Dit is slechts mogelijk voor zover de verdere verwerking noodzakelijk is. Voorafgaand aan de verwerking moet dus een afweging plaatsvinden.
Conclusie
Inmiddels is de Wams ingediend bij de Tweede Kamer. Het is nu afwachten totdat de Tweede Kamer het wetsvoorstel in behandeling neemt en of de Wams in de praktijk ook daadwerkelijk de huidige knelpunten wegneemt.
Houd onze website in de gaten als je meer wilt weten over de Wams. Binnenkort lees je meer over hoe de Wams de handelingsverlegenheid wilt wegnemen en de doorbreking van het beroepsgeheim.
