Alweer een week geleden had het Korps Landelijke Politiediensten de twijfelachtige eer om in de categorie overheid een Big Brother Award in ontvangst te mogen nemen. De prijs die Bits of Freedom elk jaar uitkeert aan de meest privacyschendende persoon, bedrijf en overheidsinstantie. Mijn collega Louise heeft vorige week al een blog geschreven over de winnaar in de categorie bedrijven: Facebook. Voor alle winnaars en motivaties voor de nominaties, verwijs ik graag door naar het juryrapport en de website van de Big Brother Awards.
Anders dan de overige winnaars, kwam de KLPD met een delegatie naar Amsterdam om de award in ontvangst te nemen en hoofd Nationale Recherche Wilbert Paulissen maakte dankbaar gebruik van de spreektijd die hem gegund werd.
De KLPD heeft gewonnen, omdat zij enerzijds spyware heeft ingezet in het kader van opsporing en anderzijds gebruikte zij het criminele computernetwerk Bredolab om berichten naar door datzelfde netwerk geïnfecteerde computers te sturen. Gebruikers kregen dus een waarschuwing van de KLPD dat hun pc's besmet waren. Beide zaken werden gezien als een dermate grove inbreuk op de privacy van anderen dat de award op zijn plaats was.
Of de prijs terecht is, laat ik in het midden, feit is wel dat Wilbert Paulissen zeer goed verwoorde dat er op dit moment een spanningsveld is tussen enerzijds de wet en anderzijds de steeds nieuwe mogelijkheden die de techniek biedt. Daarnaast gaf hij aan dat op het moment zij spyware gebruiken om bijvoorbeeld een computer “af te luisteren” dit altijd met een schriftelijke machtiging van de rechter-commissaris zal gaan. Daarnaast zal het OM altijd een afweging maken tussen het schenden van iemands privacy en de noodzaak van het opsporen van strafbare feiten. Bijna alle (oude en nieuwe) opsporingsmethoden zijn immers inbreukmakend op de privacy van een ander.
Het is echter vaak lastig om nieuwe opsporingsmethoden onder te brengen in bijvoorbeeld de bestaande wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden. Is het plaatsen van Spyware bijvoorbeeld vergelijkbaar met het plaatsen van afluisterapparatuur, of is dit toch weer net iets anders? Een lastige situatie waarbij ik mij goed kan voorstellen dat er in de praktijk bij het OM vaak getwijfeld wordt. Een ander groot probleem is het internationale karakter van digitale delicten, maar ook de opsporing daarvan, internet stopt nu eenmaal niet bij de grens.
Wilbert Paulissen wilde de avond vooral aangrijpen om het debat aan te gaan over de grenzen tussen privacy en opsporing en hij pleitte ook voor nieuwe wetgeving welke ook voldoet voor eventuele nieuwe digitale opsporingsmethoden. Nu maar hopen dat niet voor elke methode een wet wordt gemaakt die de privacyinbreuk legitiem maakt, want ook in het wetgevingsproces moet altijd een afweging gemaakt worden.
Meer weten over privacywetgeving?
ICTRecht Academy verzorgt een basis– en verdiepingscursus privacywetgeving waarmee u gedegen privacykennis opbouwt en uw organisatie kunt adviseren (als bijv. functionaris gegevensbescherming) en voorbereiden op de nieuwe privacywet. Voor deze cursussen is geen juridische voorkennis nodig. Volgt u beide cursussen dan krijgt u het handboek AVG gratis. Heeft u een juridische achtergrond dan vindt u hier onze privacytrainingen.
