Geschreven door Tessa Koster (stagiaire)
Voor velen was het niet te missen. Sinds 27 oktober 2022 is miljardair Elon Musk eigenaar geworden van Twitter. Hij heeft het platform gekocht, omdat hij vrijheid van meningsuiting belangrijk vindt en dit meer wil laten terugkomen op het sociale netwerk. Dat echter niet iedereen een voorstander is van de overname door Musk en zijn plannen met Twitter, blijkt uit het grote aantal gebruikers dat overstapt naar een ander, alternatief social media platform, namelijk Mastodon. Wat is Mastodon precies en hoe werkt het? En hoe goed wordt de privacy van de gebruikers gewaarborgd ten opzichte van die van Twitter? Deze en andere vragen over Mastodon zullen worden beantwoord in deze blog.
Hoe werkt Mastodon?
Mastodon is officieel geen sociaal netwerk zoals Twitter of Facebook, maar opensourcesoftware. Dit is software waarvan iedereen de broncode kan inzien, aanpassen en gebruiken op hun eigen manier. Voor Mastodon houdt dit in dat gebruikers zelf een website kunnen maken en hun eigen sociale netwerk daarop kunnen laten draaien. Mastodon kan dus worden gezien als een verzameling van servers met verschillende sociale netwerken. Deze servers heten ‘communities’ of ‘instances’. Zo zijn er bijvoorbeeld communities voor kunst, de stad Almere of fans van het Eurovisie Songfestival. Gebruikers kunnen zich aansluiten bij alle communities die zij interessant vinden, hier zit geen limiet aan. Er mag op ieder gewenst moment weer uit een community worden gestapt of hiertussen worden gewisseld. Op deze manier kan iedereen zijn of haar tijdlijn naar wens inrichten.
Overeenkomsten en verschillen met Twitter
Wie naar de algemene verkenningspagina van Mastodon surft, ontdekt dat het uiterlijk van Mastodon overeenkomsten heeft met Twitter. Gebruikers plaatsen korte berichtjes over wat ze bezighoudt, vaak met afbeeldingen of video’s. Ze gebruiken hashtags en deze kunnen ‘trenden’. Ook de benaming van de berichtjes lijkt op elkaar. De bekende ‘tweets’ van Twitter heten bij Mastodon ‘toots’. Een ‘retweet’ is een ‘boost’. Een verklaring hiervoor kan worden gevonden in het verschil van logo. Bij Mastodon is dit een olifantje, tegenover de bekende blauwe vogel van Twitter.
Zoals gezegd kan Mastodon worden gezien als een verzameling van sociale netwerken, die door verschillende gebruikers worden beheerd. Mastodon is daarmee een gedecentraliseerd platform en heeft dus ook niet een enkele eigenaar. Daarnaast maakt Mastodon geen gebruik van een algoritme of advertenties, iets wat bij Twitter wel plaatsvindt. Bij Mastodon worden dus geen berichten naar de voorgrond gepusht omdat ze populair zijn of omdat het algoritme voorspelt dat de gebruiker het bericht interessant kan vinden. Bovendien hoeven gebruikers zich niet te storen aan advertenties. De tijdlijn bestaat enkel uit berichten van personen die ze volgen in chronologische volgorde. Dit wordt als een van de grote voordelen gezien van Mastodon. Daartegenover staat echter wel dat het gedecentraliseerde karakter en de verschillende communities van Mastodon door sommige mensen als verwarrend kan worden ervaren.
Privacy en beveiliging
Mastodon maakt geen gebruik van een privacyverklaring voor het gehele platform. De beheerders van de verschillende communities verzorgen dit zelf. Ze kunnen daarbij gebruik maken van een standaard tekst, maar ze zijn ook vrij om een eigen verklaring schrijven. Dit kan een privacyrisico zijn, omdat niet alle beheerders de leden van hun communities goed informeren. Wanneer een server waarop een community draait zich bevindt op het grondgebied van de Europese Unie, dient de beheerder daarvan te voldoen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (‘AVG’). Als er dan in de privacyverklaring van een community geen informatie te vinden is over de privacyrechten die de leden hebben, is er sprake van een schending van de AVG.
De beheerders van de servers hebben daarnaast veel controle over en inzage in de communicatie van de leden van de server. De communicatie op het platform is niet end-to-end versleuteld. Hierover krijgt de gebruiker een waarschuwingsmelding wanneer hij een bericht typt om te versturen naar een andere gebruiker. Deze melding houdt in dat Mastodon haar gebruikers afraadt om persoonlijke gegevens te delen via het platform. De inhoud van de uitgewisselde berichten wordt als leesbare tekst opgeslagen op de server van de community, waardoor de beheerder ervan dit kan bekijken.
Bij Twitter hebben beheerders van de server overigens ook toegang tot de communicatie die op de server plaatsvindt. De gebruikers van Mastodon kunnen daarentegen kiezen van welke server zij de beheerders vertrouwen met hun informatie. Dit maakt echter voor de beveiliging van hun gegevens geen verschil.
Is Mastodon de toekomst?
Op dit moment groeit Mastodon snel aan gebruikers, omdat veel Twitteraars naar Mastodon overstappen. Of Mastodon daadwerkelijk een vervanging is van Twitter, is echter maar de vraag. Ondanks de voordelen van de afwezigheid van een algoritme en advertenties, spelen er grote privacyrisico’s. Dit kan het voor gebruiker onveilig maken om persoonlijke gegevens te versturen naar andere gebruikers. Het is dus nog maar de vraag of Mastodon net zo groot zal worden als de bekende platforms van dit moment. De tijd zal uitwijzen hoe Twitter en Mastodon zich verder ontwikkelen.
Meer lezen:
