Algemene voorwaarden moeten tijdig worden overhandigd, op straffe van vernietigbaarheid. Maar hoe zit dat met statuten van een vereniging? Een lezer vroeg ons per mail hoe het zit als je pas ná het lid worden de statuten onder ogen krijgt en dan bezwaarlijke zaken ontdekt. Kun je dan het lidmaatschap ongedaan maken?
Lid worden van een vereniging is niet hetzelfde als een contract sluiten met een bedrijf. Er zijn aparte regels in de wet over hoe je lid wordt, wat dat inhoudt en hoe je eventueel geschorst kunt worden of kunt opzeggen.
In de wet staat geen bepaling die zegt dat aspirant-leden de statuten ter inzage moeten krijgen. De statuten moeten bij de KVK liggen, en informatie over hoe op te zeggen moet op de website (dat komt uit de Wet Van Dam) maar daar houdt het mee op.
In de juridische literatuur is enige discussie te vinden over de vraag of de regels rond algemene voorwaarden analoog kunnen worden toegepast op statuten. Maar die discussie is volgens mij wel beëindigd met een arrest uit Den Haag van juni 2010.
In die zaak had een aardappelteler een coöperatie gedaagd waar hij lid van was. De coöperatie had hem diensten verleend die niet goed waren verricht, maar in de statuten stond een beperking van aansprakelijkheid. De teler vocht deze aan met als argument dat hij de statuten niet vooraf had ingezien, en dat daarmee die beperking net zo goed van tafel te vegen zou zijn als een beperking van aansprakelijkheid in algemene voorwaarden bij een contract.
Het Hof is het daar niet mee eens:
De leden zijn dus gebonden aan de statuten, ook als zij de inhoud ervan niet kenden. Mocht [appellant] de inhoud van deze exoneratieclausules niet gekend hebben - Coöperatie ZHE betwist dit overigens gemotiveerd - dan komt dit voor zijn risico.
De statuten zijn "objectief recht" oftewel algemeen geldende regels, en geen overeengekomen afspraken tussen twee partijen. Er is geen sprake van overeengekomen algemene voorwaarden, en de regels over algemene voorwaarden kunnen ook niet analoog worden toegepast. (Eigenlijk maar goed ook, want zou je dan de statuten vernietigen? En wat betekent dat dan voor je lidmaatschap, ben je dan lid zonder last van de statuten te hebben, of vervalt je lidmaatschap geheel?)
Statuten hoeven dus niet ter hand te worden gesteld voordat men lid wordt. Het is natuurlijk wel zo netjes, en een beetje vereniging zet de statuten gewoon op de website.
