Met enige regelmaat krijgen wij vragen over reflexwerking. Dit begrip verwijst naar de situatie dat je als eenmanszaak, vereniging of stichting aanspraak kunt maken op de bescherming die consumenten krijgen onder de wet. Denk aan de Wet Van Dam bij opzegging of het van tafel krijgen van een beperking van aansprakelijkheid. Hoe zit het nu?
Het consumentenrecht is bedoeld om de zwakke partij in een transactie te beschermen. Een consument heeft geen onderhandelingspositie en bovendien geen verstand van zaken, zo is de gedachte, en dus is het oneerlijk dat een bedrijf daar zomaar allerlei voorwaarden aan kan opleggen.
Een eenmanszaak, vereniging of stichting is geen consument, dus vallen die eigenlijk buiten het consumentenrecht. Maar soms voelt het te oneerlijk om ze dan keihard de zakelijke regels op te leggen, en daarom is het concept reflexwerking bedacht. Als je positie vergelijkbaar is met die van een consument, dan behoor je de bescherming van het consumentenrecht te krijgen.
Het criterium is in hoeverre het contract samenhangt met de bedrijfsmatige activiteiten van de wederpartij en hoe ver dit buiten het gebied ligt van de eigenlijke professionele activiteit. Dat is een hele mond vol, maar wellicht maken deze voorbeelden het wat duidelijker:
- Een online backup-dienst voor een fysiotherapeut. Deze dienstverlening heeft niets te maken met wat de eenmanszaak zelf doet, zodat hier reflexwerking mag worden aagenomen.
- Opzetten van een website voor een camping. Ook dit staat ver verwijderd van wat het bedrijf(je) onderneemt.
- Opzetten van een website voor een webwinkelier. Hier geldt geen reflexwerking, ook al is de winkelier een kleine startende eenmanszaak. Voor een webwinkel is de website essentieel, zodat er een grote samenhang is met de eigenlijke professionele activiteit.
- Dienstverlening door een reclamebureau. Ieder bedrijf wil reclame maken, dus wie in zee gaat met zo'n bureau doet dat vanuit zijn eigenlijke activiteit.
- Een onderhoudscontract voor een lift voor een vereniging van eigenaren (VvE). Onderhoud aan de lift van een pand is deel van de kerntaak van een VvE, zodat hier geen reflexwerking zal gelden.
- Een abonnement op afvalverwijdering door een gezelligheidsvereniging. Dit is een twijfelgeval, maar ik vind eigenlijk dat dit samenhangt met de activiteiten van de vereniging, het pand moet immers schoon blijven. Daarom zou hier dan geen reflexwerking gelden.
- Diensten aan een bv. Een bv is een rechtspersoon met als kerntaak bedrijfsmatig ondernemen. Deze valt dus per definitie buiten het consumentenrecht en verdient geen consumentenbescherming.
