In 2022 is er een hoop gebeurd en gepubliceerd rondom de Wegiz (en het voorstel vanuit Europa, de EHDS). Vanuit ICTRecht hebben we hier ook de nodige blogs over geschreven. Ziet u door alle gebeurtenissen door de bomen het bos niet meer en vraagt u zich af of u inmiddels al digitaal moet uitwisselen? Ik neem u graag mee in de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen tijd en de huidige stand van zaken.
Wegiz met wijzigingen aangenomen
Laten we beginnen bij het goede nieuws van 27 september 2022: de Wegiz is unaniem aangenomen door de Tweede Kamer. Daarmee is het voorstel voor behandeling en stemming naar de Eerste Kamer gegaan. Die mag het alleen aannemen of verwerpen. In de tussentijd wordt er doorgegaan met de uitwerking van de onderliggende regelgeving (de Algemene maatregelen van bestuur, AMvB’s). De eerste AMvB treedt dit jaar in werking en gaat over het digitaal versturen van het recept van de huisarts naar de apotheek. Dit is via een spoor 1-aanwijzing (ten minste elektronisch).
De Tweede Kamer nam bij de stemming zeven amendementen aan. Een amendement is een voorstel van één of meer Kamerleden om een wetsvoorstel te wijzigen. Bij de Eerste Kamer ligt het gewijzigde voorstel. Een aantal wijzigingen zien op de verduidelijking van de wettekst, zoals de definitie van zorgaanbieders, en zijn niet zo ingrijpend. Andere amendementen, zoals het amendement over de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) en over marktwerking hebben nog uitwerking nodig bij AMvB’s. VWS geeft aan dat dit de komende jaren zal gebeuren.
De PGO van de patiënt was geen onderdeel van het oorspronkelijke voorstel van de Wegiz en vormde daarmee ook een belangrijk verschil met de Europese EHDS. De EHDS ziet namelijk juist (ook) op patiënten en diens rechten, daar waar de oorspronkelijke versie van de Wegiz zich beperkt tot de gezondheidsgegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders onderling. Dat wordt nu dus anders.
Wegiz in relatie tot EHDS
De relatie tussen de Wegiz en de EHDS is in het laatste kwartaal van 2022 veelbesproken. Op 21 november 2022 stuurde minister Kuipers (VWS) de Tweede en Eerste Kamer een Kamerbrief over de juridische impactanalyse van de EHDS op de Wegiz. Dit naar aanleiding van onder andere het advies van de Radboud Universiteit.
Kuipers schreef dat de Wegiz regelt dat wanneer uitgewisseld wordt, dit elektronisch en volgens bepaalde eisen moet. De EHDS regelt dat wanneer gegevens elektronisch beschikbaar zijn deze elektronisch uitgewisseld moeten worden volgens bepaalde eisen. De Wegiz behoudt hiermee volgens Kuipers zijn functie om de stap te maken naar maximale interoperabiliteit binnen een gegevensuitwisseling en gaat daarmee een stap verder dan de EHDS. Gezien de resultaten uit de juridische impactanalyse zag Kuipers geen aanleiding direct wijzigingen in het wetsvoorstel van de Wegiz te doen. Daarbij merkte Kuipers ook op dat de onderhandelingen over het EHDS-voorstel in een vroeg stadium zijn, zodat nog geen eenduidig beeld gegeven kan worden hoe de eventuele verordeningstekst eruit gaat zien.
Naar aanleiding van onder andere een aantal Kamervragen van 30 november 2022 is op 15 december 2022 een nieuwe Kamerbrief verschenen. Kuipers gaat daar onder meer in op de substantiële financiële gevolgen van de EHDS op de overheid en het bedrijfsleven. Het blijkt dat een deel van de investeringen onder de EHDS, met name in de context van het primaire gebruik van gezondheidsgegevens, overlap kan vertonen met nationale maatregelen en trajecten. De minister werkt daarom aan een nationale visie op het zorginformatiestel. Daarbij geeft Kuipers aan voornemens te zijn in het tweede kwartaal van 2023 uitgebreider te informeren over de laatste stand van zaken rondom de EHDS, mede op basis van een actueel beeld van de verwachte additionele financiële gevolgen.
Kritiek vanuit het zorgveld
Ook vanuit het zorgveld is het een en ander gecommuniceerd over de Wegiz en de EHDS. Zo nam de Europese artsenorganisatie CPME, met een actieve bijdrage van de Nederlandse KNMG, tijdens haar najaarsvergadering een standpunt in over het Europese voorstel. De CPME onderschrijft het belang van een EHDS, maar heeft ook kritiek op het voorstel vanuit een oogpunt van medische ethiek, de administratieve belasting voor artsen en de nationale bevoegdheden van de lidstaten.
Verder heeft de Federatie Medisch Specialisten de minister afgelopen 6 januari verzocht in te zetten op een data-infrastructuur die voelt als één EPD-systeem. De federatie stelt dat de Wegiz een belangrijke stap richting de oplossing van de complexe problematiek van elektronische gegevensuitwisseling is. De federatie geeft daarbij echter óók aan dat het gebruik van verschillende EPD-systemen een grote bron van ergernis en administratielast is.
Inwerkingtreding Wegiz
VWS zet de Wegiz en realisatie daarvan onverminderd voort. Dit betekent dat producten van ICT-leveranciers op een bepaald moment aan normen moeten voldoen en dat hiervoor certificaten behaald dienen te worden. Wanneer dat precies is, is nog niet bekend. Wij hopen op 2023.
Ook dit jaar houden we het Zorg & ICT nieuws in de gaten. Wordt hier lid van onze exclusieve community op om de hoogte te blijven van het laatste nieuws.
