Mag een winkelier nu wel of niet betaling vooraf eisen? Naar aanleiding van mijn lezing op de Webwinkel Vakdagen ontstond bij Webwinkelforum een interessante discussie over wat de wet eist over achteraf kunnen betalen. Mijn collega Veerle schreef al een uitgebreide blog daarover, maar laten we toch nog eens kijken hoe het nu exact zit volgens de wet. Leeswaarschuwing: vele wetsartikelen, maar u wilde weten hoe het exact zit, toch?
Artikel 7:26 BW bepaalt dat de koper verplicht is de prijs te betalen. Lid 2 bevat een speciale regel voor vooruitbetaling: bij een consumentenkoop mag de koper worden verplicht tot vooruitbetaling van hooguit 50%. Dit lid staat onder het kopje "Verplichtingen van de koper" maar is in feite een uitzondering op die verplichtingen. Een "consumentenkoop" is (art. 7:5 BW) een koop waarbij de verkoper een bedrijf is en de koper een consument, oftewel een natuurlijk persoon die niet handelt vanuit beroep of bedrijf. Bij een "gewone" koop geldt deze speciale regel niet. Een bedrijf of stichting kan dus zomaar worden verplicht tot 100% vooruitbetaling.
De speciale regel van artikel 7:26 BW geldt bij alle consumentenkopen, dus niet alleen bij verkoop op internet. Wie een keuken bestelt bij de keukenboer om de hoek, hoeft dus óók niet meer dan de helft aan te betalen. Bij de koop van een huis of het boeken van een reis (en nog een paar speciale gevallen) geldt vaak echter een grens van 10% in plaats van 50% (zie lid 4 en 5).
Nu komt het lastige: het is in principe toegestaan om af te wijken van de speciale regel van artikel 7:26 BW, maar daarbij gelden wel een paar bijzondere spelregels. Deze staan in artikel 7:6 BW. Lid 1 daarvan zegt dat je niet ten nadele van de koper mag afwijken van de regels over koop en verkoop wanneer het een consumentenkoop is. Lid 2 zegt echter dat dit niet geldt voor 7:26 BW, oftewel je mag wél ten nadele van de koper afwijken van de regel "maximaal 50% aanbetalen". Je mag dus wél de consument verplichten tot aanbetalen van meer dan 50% - alleen mag dat niet in algemene voorwaarden.
Volledige vooruitbetaling eisen mag dus alleen als dat expliciet met de consument afgesproken wordt. Je moet als winkelier dus in onderhandeling met de consument of hij bereid is tot volledige vooruitbetaling. Als je alleen in je kleine lettertjes zet dat vooruit betaald moet worden, dan kun je dat niet afdwingen bij de rechter.
Hoe spreek je dat nu expliciet af? Daar is - voor internetverkopen - niet echt duidelijkheid over. Je zou kunnen zeggen dat je het de consument expliciet moet vragen en dan zijn antwoord moet afwachten. Maar iets implicieter kan ook. Legaal is bijvoorbeeld in de lijst met betaalmethoden één manier opnemen die achterafbetaling is (bijvoorbeeld rembours of een acceptgiro bij bezorging). De consument kan dan kiezen welke betaalmethode hij wil. Kiest hij dan voor bijvoorbeeld iDeal, dan is dat zijn keuze en daarmee is een expliciete afspraak gemaakt.
Ook een vorm van achterafbetaling is de creditcard - mits deze maar pas belast wordt bij het moment van aflevering. Dat blijkt uit het arrest in de HCC/Dell-zaak uit 2005, punt 34.
Een suggestie die wij wel eens zien is dat de winkelier vóórdat de koop gesloten wordt, met grote letters kan melden "Let op: alleen vooruitbetaling". Gaat de consument dan bestellen, dan is hij kennelijk akkoord daarmee. Dát is echter waarschijnlijk niet legaal. Een dergelijke tekst is volgens de definitie een algemene voorwaarde (art. 6:231 BW). Het maakt niet uit of deze in het document met algemene voorwaarden staat. Het enkele feit dat die tekst bestemd is voor meerdere klanten maakt hem al een algemene voorwaarde. En het is niet toegestaan in algemene voorwaarden vooruitbetaling te eisen. Dus óók niet met zo'n expliciete tekst.
Je mag als winkelier de consument wel individueel benaderen en dán vragen "Goh wilt u misschien vooruit betalen?" Met zo'n individueel gestelde vraag is geen sprake van een algemene voorwaarde, omdat deze niet per definitie aan alle consumenten gesteld wordt. Maar voor webwinkels is dit lastig uit te voeren omdat zij vaak een vrijwel volledig geautomatiseerd proces hebben.
Zeker weten dat u voldoet aan alle relevante webwinkel regelgeving?
Webwinkels hebben te maken met speciale juridische eisen. Zo schrijft de wet voor dat u zich moet identificeren, dat uw algemene voorwaarden op een specifieke manier moeten worden aangeboden en dat u in een privacyverklaring moet toelichten wat u doet met persoonlijke informatie.
> Aanvragen van webshop scan of maak zélf juridische webwinkel documenten
