Op 1 december wordt de Wet Van Dam van kracht. Contracten met consumenten mogen dan niet meer zomaar stilzwijgend worden verlengd. Hieronder beantwoorden wij de meest gestelde vragen over deze nieuwe consumentenwet.
Wat houdt de Wet Van Dam in?
De Wet Van Dam bepaalt dat consumenten hun langlopende contracten (zoals abonnementen) op elk moment mogen opzeggen met een opzegtermijn van maximaal een maand. Dit recht ontstaat na de eerste stilzwijgende verlenging. Bij contracten die meteen voor onbepaalde tijd worden aangegaan, geldt dit opzegrecht meteen.
Voor welke diensten geldt de Wet Van Dam?
De Wet Van Dam geldt voor alle contracten die met consumenten worden gesloten. Of het nu gaat om het toezenden van producten of het leveren van diensten maakt niet uit. De enige echte uitzondering is het lidmaatschap van een vereniging. Verenigingen mogen in hun statuten zelf bepalen hoe lang men lid wordt en wat de opzegtermijn wordt.
Geldt de Wet Van Dam ook voor hosting en domeinnamen?
Ja, de Wet Van Dam geldt ook voor hosting van websites en voor registratie van domeinnamen. Natuurlijk moet de klant wel een consument zijn. Een freelancer of kleine onderneming is géén consument.
Maar bij de SIDN relatiedag is gezegd dat de wet niet geldt voor domeinnamen?
Internetbedrijf Netvlies schreef in haar blog van mei dit jaar dat de Wet Van Dam niet geldt "voor abonnementen waarbij de leverancier al dermate gebonden is aan inkoop, dat het onredelijk is om deze regeling te hanteren." Wij hebben geen idee waar dit vandaan komt, maar dit staat niet in de wet en is ook niet gebaseerd op enige rechtspraak (jurisprudentie). Volgens ons is deze mededeling echt onjuist.
Geldt de Wet Van Dam ook voor kranten en tijdschriften?
Ja, de Wet Van Dam geldt ook voor kranten en tijdschriften. De regel is wel iets anders. Allereerst mag het abonnement worden verlengd met twee of drie maanden, en kan de consument dan slechts aan het einde van die periode opzeggen.
Ook maakt het hier bij kranten en tijdschriften uit hoe vaak deze worden geleverd. Als dat minder dan eens per maand is, dan mag de opzegtermijn worden verlengd tot drie maanden.
Geldt de Wet Van Dam ook voor sportscholen?
Ja, de Wet Van Dam geldt ook voor sportscholen. De wet kent een uitzondering voor het lidmaatschap van verenigingen, maar een sportschool is meestal geen vereniging. Dat sportscholen vaak spreken van "lid worden" is dus formeel-juridisch onjuist. Men wordt klant van de sportschool. Een sportvereniging (zoals een zeil-, wielren- of roeiclub) is natuurlijk wat anders.
Geldt de Wet Van Dam ook voor verenigingen?
De Wet Van Dam geldt niet voor het lidmaatschap van verenigingen. Dit omdat een vereniging zelf (via haar statuten) in onderling overleg kan bepalen hoe lang men lid is en hoe er wordt verlengd.
Een vereniging die producten of diensten aan haar leden levert, is daarbij wél gebonden aan de Wet Van Dam. Het lidmaatschap van de schaakclub kan dus alleen conform de statuten opgezegd worden, en daarbij mag men per jaar stilzwijgend verlengen. Het apart af te sluiten abonnement op een tijdschrift met schaakproblemen mag echter na de eerste verlenging per maand worden opgezegd.
Kunnen zzp'ers of kleine bedrijven ook aanspraak maken op de Wet Van Dam?
De Wet Van Dam is bedoeld voor consumenten: particuliere personen die niet beroeps- of bedrijfsmatig contracten sluiten. Bedrijven vallen hier niet onder en zijn dus gebonden aan de gewone regels uit de algemene voorwaarden van de leverancier. Levert deze aan consumenten én bedrijven, dan moet hij dus twee regels hebben: één conform de Wet Van Dam voor consumenten, en een naar eigen keus voor bedrijven.
De rechter gunt kleine bedrijven (zoals zzp'ers of freelance ondernemers) echter soms dezelfde bescherming als consumenten. Dit heet 'reflexwerking' en is gebaseerd op het idee dat dat bedrijf eigenlijk qua positie ten opzichte van de leverancier vergelijkbaar is met een consument. Een harde regel is dit echter niet.
Hoe wordt de opzegtermijn berekend?
Een bedrijf mag zelf kiezen welke opzegtermijn zij hanteert, mits deze niet langer is dan een maand. Dat wil zeggen de dag met hetzelfde nummer in de volgende maand. Zegt de consument op op 15 januari, dan heeft dat effect op 15 februari. Niet op 1 maart, wat een kalendermaand na 15 januari is.
Bij kranten en tijdschriften is de opzegtermijn ook een maand, maar deze wordt berekend vanaf de einddatum van het abonnement. Als een krantenabonnement steeds per drie maanden wordt verlengd, dan kan men alleen opzeggen per die drie maanden. De opzegging moet uiterlijk één maand voor het einde van die periode binnen zijn.
Hoe mag de consument opzeggen?
De consument mag onder de Wet Van Dam te allen tijde opzeggen via hetzelfde kanaal als waarlangs hij het abonnement is aangegaan. Als men dus telefonisch of via een website een abonnement afsloot, moet men dit ook langs die weg kunnen aangaan. Een bedrijf mag niet eisen dat men schriftelijk opzegt, en weigeren de opzegging te accepteren als men toch de telefoon of de website gebruikt.
De consument moet wel nog steeds zelf bewijzen dat de opzegging is aangekomen. Dat kan bij telefonisch of per mail opzeggen lastig zijn. Bewijzen dat de mail verzonden is, is namelijk niet hetzelfde als bewijzen dat deze aangekomen is.
Mag een bedrijf afsluitkosten rekenen voor een opzegging onder de Wet Van Dam?
Nee, een bedrijf mag geen afsluit- of administratiekosten rekenen voor het opzeggen onder de Wet Van Dam.
Wat gebeurt er als het bedrijf per jaar of kwartaal factureert en de consument binnen die periode opzegt?
Op zich is het toegestaan om een contract met een kwartaal of zelfs een jaar te verlengen. Echter, de consument mag onder de Wet Van Dam op elk moment opzeggen met een opzegtermijn van een maand. Het contract eindigt dan, ongeacht welke contractstermijn het bedrijf hanteert. Het bedrijf zal het te veel betaalde moeten terugbetalen.
Stel dat het bedrijf per jaar verlengt en vooraf factureert, en dat een consument na twee maanden opzegt. Het bedrijf moet dan 10/12e terugbetalen van het factuurbedrag.
Hoe lang mogen contracten duren onder de Wet Van Dam?
De Wet Van Dam verandert op zich niets aan de maximale duur van contracten, alleen aan de opzegtermijn. Volgens de wet mogen contracten maximaal voor één jaar worden aangegaan. Een contractsduur tot twee jaar is alleen toegestaan als de consument daarvoor een significant loyaliteitsvoordeel ontvangt, zoals een flinke korting ten opzichte van het jaarcontract of het gratis gebruik van een mobiele telefoon.
Na de eerste stilzwijgende verlenging mag de consument op grond van de Wet Van Dam op elk moment opzeggen, met een opzegtermijn van een maand. Dit geldt ook als de verlenging formeel met meer dan een maand is. Men kan dus een verlenging van een jaar krijgen, maar die mag tóch elke maand worden opgezegd.
Bij kranten en tijdschriften mag het bedrijf het abonnement verlengen met maximaal drie maanden. De opzegging is dan steeds tegen het einde van deze periode, en niet elke maand zoals bij normale contracten.
Kan een bedrijf de Wet Van Dam uitsluiten of buiten toepassing verklaren?
Nee, een bedrijf kan tegenover consumenten de Wet Van Dam niet uitsluiten of buiten toepassing verklaren. De wet geldt altijd, ongeacht wat er in algemene voorwaarden staat en ook ongeacht wat consument en bedrijf hebben afgesproken. Een consument kán dus niet akkoord gaan met een opzegtermijn van meer dan een maand bij stilzwijgende verlenging.
Alleen wanneer de consument expliciet kiest voor een nieuw contract (dus géén stilzwijgende verlenging) mag het nieuwe contract een opzegtermijn hebben van meer dan een maand.
Wat gebeurt er als de algemene voorwaarden geen rekening houden met de Wet Van Dam?
De Wet Van Dam gaat boven de algemene voorwaarden. Als een bedrijf een clausule heeft over verlenging of opzegtermijn die in strijd is met de algemene voorwaarden, dan is die clausule ongeldig. De consument kan dan zijn stilzwijgend verlengde contract op elk moment opzeggen en wel zonder opzegtermijn.
Wanneer is sprake van een "nieuw contract" en dus niet van stilzwijgende verlenging?
De Wet Van Dam geldt voor stilzwijgend verlengde contracten. Dat houdt in dat het contract wordt voortgezet tenzij de consument tijdig aangeeft dat hij geen verlenging meer wil. Het tegenovergestelde is een contract dat stopt tenzij de consument tijdig aangeeft dat hij wel een verlenging of nieuw contract wil. In die situatie is het nieuwe (of verlengde) contract de eigen keuze van de consument. Hij heeft dan geen recht om elke maand op te zeggen.
Waaruit mag een bedrijf afleiden dat een consument een nieuw contract wil?
De consument moet zelf aangeven dat hij een nieuw contract wil. Dit kan hij op allerlei manieren doen, zolang maar sprake is van een expliciete handeling. Stilzitten of niets doen is niet genoeg, ongeacht de formulering in de algemene voorwaarden.
Men kan bijvoorbeeld de consument per e-mail een aanbod doen voor een nieuw contract, waar hij op moet reageren. Ook kan men de consument vragen een vinkje te zetten in een klantenpanel of klantaccountpagina. Telefonisch vragen of de consument "door wil met het contract" kan ook, maar kan tot bewijsproblemen leiden als het gesprek niet wordt opgenomen.
Wanneer treedt de wet in werking?
De Wet Van Dam treedt in werking per 1 december 2011. Er is geen overgangsrecht; alle contracten zijn per direct onderworpen aan deze regel.
Wanneer geldt de wet voor bestaande contracten?
De wet treedt ook voor bestaande contracten in werking per 1 december 2011. Er is geen overgangsregeling voor bestaande contracten. De invoering is 13 maanden uitgesteld zodat bedrijven dit jaar (en maand) hadden om hun voorwaarden aan te passen. Na deze periode is de wet meteen van kracht. Zie ook de juridische analyse van professor Loos, hoogleraar consumentenrecht.De aangekondigde reparatiewet die duidelijk zou maken dat de wet ook voor opzeggen van bestaande contracten geldt, is op 30 november voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het is nu dus onduidelijk wat de regels precies zijn.
Maar volgens Antwoordvoorbedrijven geldt de wet voor bestaande contracten pas eind 2012?
Antwoordvoorbedrijven heeft het echt bij het verkeerde eind. De wet kent geen overgangsrecht. Antwoordvoorbedrijven geeft het conservatieve antwoord: het is mogelijk dat inderdaad bestaande contracten pas eind 2012 opzegbaar worden. Goed verdedigbaar is ook dat dit nu al kan, omdat Van Dam dat met zo veel worden heeft gezegd bij invoering van zijn wet. De rechter zal duidelijkheid moeten brengen.
Waar kan ik terecht voor meer informatie?
Onze factsheet over stilzwijgende verlenging zet alle feiten over de Wet Van Dam overzichtelijk bij elkaar.
En natuurlijk beantwoorden wij graag je vragen.
Heb jij juridische documenten nodig?
