De inzet van mystery guests in de bus bij vervoerder Hermes, en vooral het gebruik van video-opnamen daarvan, was in strijd met de door dat bedrijf opgestelde regeling cameratoezicht. Dat staat in een vonnis van de rechtbank Oost-Brabant van vorige maand. Het bedrijf moet hiermee ophouden totdat het reglement cameratoezicht is aangepast en de OR die aanpassingen goed heeft gekeurd.
De inzet van mystery guests was volgens het busbedrijf nodig om klachten en incidenten over chauffeurs te kunnen opsporen en de chauffeurs daarop aan te kunnen spreken. Video-opnames zijn stevig bewijs in zo’n geval. Alleen mag je als bedrijf niet zomaar videobeelden van werknemers maken. Op zijn minst moet daar dan een reglement over zijn.
Zo’n reglement was er wel bij Hermes, maar daarin stond het volgende:
De camerabewaking is uitdrukkelijk niet bedoeld om het gedrag van medewerkers te observeren, tenzij sprake is van een redelijk vermoeden van een misdrijf of betrokkenheid daarbij. Beelden kunnen alleen tegen medewerkers worden gebruikt als onderdeel van een formele aangifte van een misdrijf of betrokkenheid daarbij en/of politie/justitie de beelden heeft opgevraagd (zie ook onder ‘inzage gegevens’).
Het gebruik voor de beoordeling van chauffeurs is daarmee evident in strijd met het reglement, zou je zeggen. Hermes zag dat echter anders: het ging niet om ‘observatie’ maar om het verbeteren van houding en gedrag, dan wel het rijgedrag van de betreffende chauffeur en het bieden van hulp aan de chauffeur daarbij.
De rechter geeft de OR – die de zaak aanspande – echter gelijk: de regeling is duidelijk zeer beperkt, en het door Hermes aangegeven gebruik is in strijd met die regeling. Men mag terug naar de tekentafel en een nieuwe regeling maken. Tot die tijd moet men het gebruik van de beelden voor dit doel staken.
Een voor veel mensen tikje vreemde kronkel is wel dat dit niet betekent dat de beelden niet gebruikt mogen worden als bewijs. Dat mag wel, bepaalde de Hoge Raad al diverse malen, alleen kan de maker van de beelden los daarvan op de vingers worden getikt voor het illegaal maken van de beelden. Beide partijen kunnen dus een boete of andere straf opgelegd krijgen als de videobeelden bewijs opleveren van illegaal handelen.
Een voorbeeld hiervan is dit vonnis van vorig jaar, waarin een werkgever €7500 schadevergoeding moest betalen voor het in strijd met de wet snuffelen in de Gmail-mailbox van een werknemer. Echter, het ontslag van die werknemer (wegens overtreding van een nevenwerkzaamhedenverbod) bleef wel in stand want er lag bewijs van die overtreding. Dat het bewijs uit dat illegaal snuffelen kwam, maakt het bewijs zelf dus niet illegaal.
