Bij contracteren horen uitgebreide onderhandelingen en een check up van de afspraken door iemand die de toepasselijke regelgeving kent. Maar even relevant zijn de omstandigheden waarin contracten tot stand komen. In deze blog geef ik u de omstandigheden mee die voor een rechter meewegen bij de beoordeling van contracten.
1. De deskundigheid van partijen.
Veel contracten zijn branche-specifiek. En elke branche heeft zijn eigen gebruiken en standaardcontracten. Denk bijvoorbeeld aan de ICT-Office Voorwaarden. Wanneer over een contract of algemene voorwaarden onenigheid ontstaat, blijkt nochtans dat beide contractspartijen toch anders aankijken tegen die gebruiken of standaarddocumenten. Wie van hen heeft dan de `juiste` visie?
Bij het beoordelen van de omstandigheden waarin een contract tot stand kwam, kijkt de rechter naar de kennis die partijen hebben. Dat kan hun kennis van de markt of de branche zijn waarin het contract tot stand kwam, maar ook hun juridische deskundigheid bij de redactie van de documenten. Zo zal de rechter bij een slordig verwoord artikel willen weten of een partij juridische bijstand heeft gekregen bij de opstelling of beoordeling ervan. Hoe meer kennis een partij heeft van de markt, de achtergrond van de deal of de juridische omkadering, hoe kritischer de rechter zal zijn. Wie deskundig is, kan zich niet van de domme houden of aansprakelijkheid ontlopen.
Tip: Probeer gelijkwaardigheid te brengen in de mate van deskundigheid van uw bedrijf en die van uw contractspartij. Weet dat als u zich juridisch of anderzijds laat bijstaan en de andere partij niet, de rechter kritischer zal zijn ten aanzien van uw positie.
2. De sociaal-economische positie van partijen.
Verhoudingen tussen contractspartijen worden ook bepaald door de positie van partijen. Of uw bedrijf in verhouding de underdog of juist de sterkere partij is, bepaalt in grote mate de inhoud van de afspraken. Natuurlijk moet een zakelijk voorstel aantrekkelijk zijn voor beide partijen wil er een deal tot stand komen, maar de onderhandelingsruimte wordt het vaakst benut door de economisch sterkere partij. Die kan dan bijvoorbeeld gunstige leveringsvoorwaarden afdwingen. Bij de beoordeling van de vraag of een bepaald beding onredelijk bezwarend is, zal de rechter daarom rekening houden met de economische verhouding tussen partijen.
Tip: Ga niet zomaar uit van algemene kennis van standaardgebruiken. Formuleer uw afspraken schriftelijk indien uw contractspartij nieuw is in de branche waarin u met hem de overeenkomst sluit.
3. Achtergrond bij een concrete bepaling.
Uw bedrijf stelt vast niet bij élke nieuwe zakelijke samenwerking nieuwe contracten op. Meestal hebt u al jaren standaardcontracten liggen, die misschien op enkele punten worden aangepast en vervolgens ondertekend door een nieuwe afnemer/leverancier of partner. Maar bij elke samenwerking gelden andere verhoudingen. Voor een bepaalde samenwerking vindt u het misschien niet erg om voor een contractspartij af te wijken van de standaard betaaltermijn. Krijgt die contractspartij van u twee keer zoveel tijd om facturen te voldoen dan uw andere klanten, dan past u het contract dat u had liggen aan in zijn voordeel. Maar het kan ook omgekeerd. Stel dat deze contractspartij hoofdzetel in het buitenland heeft, dan wilt u bij conflicten geen gedoe over de vraag of de Nederlandse rechter wel bevoegd is. Daarom wilt u in de conflictenregeling bijvoorbeeld mediation opnemen en de gang naar de rechter uitsluiten (en zo ook de discussie hierover). Hebt u de uw contractspartij uitdrukkelijk gewezen op dat beding? En op de consequenties die het beding zal hebben? Dat is iets wat de rechter zal overwegen indien de Zweedse partij stijgert over de mediationclausule.
Tip: Neemt u in de overeenkomst bepaalde afwijkende clausules op? Wijs uw contractspartij en dan op wanneer u de overeenkomst toestuurt. De wederpartij zal er op dat moment mogelijk niet bij stilstaan, maar u bent wel ingedekt.
Bovenstaande omstandigheden wegen allemaal mee zodra een zakelijke geschil voor de rechter komt. Om achteraf bewijs te kunnen leveren van de omstandigheden waarin een overeenkomst tot stand kwam, vraag ik onze opdrachtgevers daarom ook naar het commerciële verhaal achter een deal. De overwegingen die leidden tot de deal neem ik dan als inleiding op in de overeenkomst. Deze leveren bij latere discussies een handig aanknopingspunt op.
Wilt u bovenstaande overwegingen door de rechter het liefst niet meemaken? Maak dan kristalheldere afspraken over de prijs van de dienst én de wijze van betalen en zorg dat die terugkomen in de documenten. Neem in het contract gerust een voorbeeldberekening van het verdienmodel op en zorg dat duidelijk is wanneer het contract ingaat (bij ondertekening deal of bij oplevering dienst) en hoe en wanneer de dienst eindigt.
