Het handelsnaamrecht (of handelsnamenrecht) beschermt de naam waaronder een onderneming wordt gedreven. Om voor bescherming in aanmerking te komen hoef je geen registratie of inschrijving te doen: je verkrijgt een recht op een handelsnaam door het feitelijk gebruik van die naam als aanduiding van jouw onderneming. Drijf je een onderneming onder “Fietstassen Shop”, dan heb je dus een handelsnaamrecht op de naam “Fietstassen Shop”.
De belangrijkste functie van zo’n handelsnaam is om jouw onderneming te kunnen identificeren. Je wil namelijk kunnen aantonen dat Fietstassen Shop jouw onderneming is, en dat de op de hoek gelegen “Glazenwassers Het Zeempje” niets met jouw onderneming te maken hebben.
Je kunt je echter voorstellen dat een concurrent op de andere hoek ook de naam “Fietstassen Shop” gaat hanteren voor zijn onderneming. Voor klanten wordt het dan lastig om jullie ondernemingen uit elkaar te houden, zeker aangezien de aard van de onderneming (fietstassen verkoop) en de plaats van vestiging (dezelfde straat) ook hetzelfde zijn.
De Handelsnaamwet kan in zo’n geval uitkomst bieden. Op grond van deze wet is het namelijk verboden om een handelsnaam te voeren die, vóórdat de onderneming onder die naam werd gedreven, al door een ander rechtmatig werd gevoerd, óf wanneer die daar slechts in geringe mate van afwijkt. Wel moet er bij het publiek verwarring “te duchten” zijn, mede gelet op de aard van de beide ondernemingen en de plaats waar zij zijn gevestigd.
Kortom: de eerste Fietstassen Shop zou kunnen optreden tegen het gebruik van de latere naam Fietstassen Shop.
Hetzelfde geldt in de online wereld. www.fietstassenshop.nl kan als domeinnaam worden gehanteerd voor jouw onderneming Fietstassen Shop. Als jouw concurrent vervolgens de domeinnaam www.fietstassenshop.com gaat hanteren, dan kan er verwarring ontstaan bij het publiek. Wel moet er onder die domeinnaam ook een onderneming worden gedreven. Als op www.fietstassenshop.com bijvoorbeeld de website van “Fietswinkel Jansen” te vinden is, zonder enige verdere vermelding van “Fietstassen Shop”, dan is er enkel sprake van gebruik van een domeinnaam als adres – net als een huisadres – en niet van een handelsnaam. Er moet dus ook echt onder die domeinnaam handel worden gedreven, anders kan je geen beroep doen op het handelsnaamrecht.
Een vaak gehoord tegenargument is dat op beschrijvende namen als Fietstassen Shop (deze naam bescrijft namelijk een winkel waar fietstassen worden verkocht) geen handelsnaamrecht zou rusten. Dat is echter onjuist: Beschrijvende namen zijn gewoon toelaatbaar (in tegenstelling tot bijvoorbeeld beschrijvende merken). Enige verschil is dat beschrijvende handelsnamen minder bescherming toe komen dan sterke namen – in plaats van géén bescherming. Dat betekent dus niet dat een naam als Fietstassen Shop geen bescherming zou toe komen, maar enkel een beperkte bescherming. Echter: Als een ander bedrijf onder exact dezelfde handelsnaam een onderneming zou drijven (Fietstassen Shop vs. Fietstassen Shop), kan je er gewoon tegen optreden als er verwarring te duchten is.
Het wordt pas anders als de tweede Fietstassen Shop besluit om zijn naam aan te passen in Fietstassen Shop Jansen. In zo’n geval wordt wel de handelsnaam van “Fietstassen Shop” gebruikt, maar dit element is zo beschrijvend dat het ook anderen vrij moet staan om dit te gebruiken. Je kunt er dan – meestal – niet tegen optreden.
Dat kan in sommige gevallen echter toch anders zijn. Denk bijvoorbeeld aan een beschrijvende handelsnaam als Kijkshop. Hoewel dit een beschrijvende naam is (een winkel waar je naar producten kan kijken voordat je het koopt), is deze naam door het gebruik ervan verworden tot een goede en sterke handelsnaam. Gebruik van de naam “Kijkshop Jansen” zou in zo’n geval bijvoorbeeld ook niet toegestaan zijn op grond van het handelsnaamrecht.
